1325. “La Jolie rousse”

Μάιος 1981. Στρατιωτική θητεία. Σάμος, Νέο Καρλόβασι, 649 ΤΕ. Στις 24 του μήνα ταχυδρομώ  επιστολή σελίδων επτά (7), της οποίας, δυστυχώς, δεν έχω κρατήσει αντίγραφο, και μια φωτογραφία μου. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας έχω σημειώσει:

Here I stand in front of you a man full of sense.

Μου έμεινε αυτή η φράση. Θυμόμουν ότι την είχα ξεσηκώσει από ένα ποίημα, αλλά δεν θυμόμουν από ποιο. Εκείνο που θυμόμουν ήταν ότι θα πρέπει να βρισκόταν σε ένα από τα τρία τομίδια με ποιήματα που τότε διάβαζα ή είχα διαβάσει. Κάποια στιγμή, χρόνια πριν, τα ξεφύλλισα, μάλλον επιπόλαια και βιαστικά, ψάχνοντας το “Here I stand. . .”. Απέτυχα. Δοκίμασα την τύχη μου και στο διαδίκτυο. Ίδια γεύση.

Προχθές, τακτοποιώντας, όσο είναι δυνατόν, τις βιβλιοθήκες της Τ47 ξαναέπιασα στα χέρια μου τα τομίδια. Τα έβαλα στην άκρη. Έψαξα και πάλι τη φράση και . . . τη βρήκα. Στην πεντηκοστή πρώτη σελίδα του “Apollinaire Selected Poems” διάβασα:

The Pretty Red-head

Here I stand before everyone a man full of sense. . .

Αυτό ήταν! Είχα από μνήμης παραφράσει τον Guillaume Apollinaire. Μεγάλη μου τιμή!

Η αναζήτηση στο διαδίκτυο, με τον σωστό στίχο, βεβαίως και απέδωσε καρπούς. Βρήκα μεταφράσεις του ποιήματος, από τα Γαλλικά στα Αγγλικά, του Oliver Bernard (αυτή του τομιδίου) και άλλων, μεταφράσεις του στα Ελληνικά και το Γαλλικό πρωτότυπο κείμενο (με τίτλο αυτόν . . . του τίτλου της παρούσας εγγραφής).

Τα βρήκα, λοιπόν, όλα αυτά και μπήκα στον πειρασμό. Στον πειρασμό να καταθέσω και τη  δική μου, εντελώς ερασιτεχνική, μετάφραση στηριγμένη στο Αγγλικό κείμενο του γνωστού παραπάνω τομιδίου. Το αποτόλμησα. Προκύψανε έτσι, αρχικά,  τέσσερις χειρόγραφες σελίδες μεγέθους Α4 η περεταίρω επεξεργασία των οποίων απέδωσε το κείμενο το οποίο στη συνέχεια θα καταθέσω.

Ας ξεκινήσουμε όμως με το πρωτότυπο:

Guillaume Apollinaire

La Jolie russe

Recueil : "Calligrammes"

Me voici devant tous un homme plein de sens
Connaissant la vie et de la mort ce qu’un vivant peut connaître
Ayant éprouvé les douleurs et les joies de l’amour
Ayant su quelquefois imposer ses idées
Connaissant plusieurs langages
Ayant pas mal voyagé
Ayant vu la guerre dans l’Artillerie et l’lnfanterie
Blessé à la tête trépané sous le chloroforme
Ayant perdu ses meilleurs amis dans l’effroyable lutte
Je sais d’ancien et de nouveau autant qu’un homme seul pourrait des deux savoir
Et sans m’inquiéter aujourd’hui de cette guerre
Entre nous et pour nous mes amis
Je juge cette longue querelle de la tradition et de l’invention
De l’Ordre et de l’Aventure

 

Vous dont la bouche est faite à l’image de celle de Dieu
Bouche qui est l’ordre même
Soyez indulgents quand vous nous comparez
A ceux qui furent la perfection de l’ordre
Nous qui quêtons partout l’aventure

 

Nous ne sommes pas vos ennemis
Nous voulons vous donner de vastes et d’étranges domaines
Où le mystère en fleurs s’offre à qui veut le cueillir
Il y a là des feux nouveaux des couleurs jamais vues
Mille phantasmes impondérables
Auxquels il faut donner de la réalité

 

Nous voulons explorer la bonté contrée énorme où tout
se tait
Il y a aussi le temps qu’on peut chasser ou faire revenir
Pitié pour nous qui combattons toujours aux frontières
De l’illimité et de l’avenir
Pitié pour nos erreurs pitié pour nos péchés

 

Voici que vient l’été la saison violente
Et ma jeunesse est morte ainsi que le printemps
O Soleil c’est le temps de la Raison ardente
Et j’attends
Pour la suivre toujours la forme noble et douce
Qu’elle prend afin que je l’aime seulement
Elle vient et m’attire ainsi qu’un fer l’aimant
Elle a l’aspect charmant
D’une adorable rousse

 

Ses cheveux sont d’or on dirait
Un bel éclair qui durerait
Ou ces flammes qui se pavanent
Dans les roses-thé qui se fanent

 

Mais riez riez de moi
Hommes de partout surtout gens d’ici
Car il y a tant de choses que je n’ose vous dire
Tant de choses que vous ne me laisseriez pas dire
Ayez pitié de moi

Για να συνεχίσουμε με την μετάφραση του Oliver Bernard:

Guillaume Apollinaire

The Pretty Red-head

Here I stand before everyone a man full of sense
One who understands life and of death as much as a living                                                                     person can understand
One who has suffered the pains and joys of love
One who has sometimes succeeded in convincing others
One who is acquainted with several languages
One who has travelled more than a little
One who has seen war both in the Artillery and the Infantry
One who has been wounded in the head and trepanned under chloroform
One who has lost his best friends in the terrible slaughter
I know as much about what is old and what is new as a single person
could know
And without troubling now about this war
Between ourselves and for our own sakes my friends
I sit in judgement on this long quarrel between tradition and invention

             Between Order and Adventure

You whose mouths are fashioned in the image of God's mouth
Mouth which is order itself
Be lenient when you compare us
With those who were perfect order
Us who seek adventure everywhere

We are not your enemies
We want to bequeath to you vast and strange domains
Where the flower of mystery offers itself to anyone who wishes to pluck it
There there are unknown fires and colours never before seen
A thousand unknowable phantasms
Which must be given reality

We wish to explore kindness the vast and peaceful country
There is also Time which can either be banished or else retrieved
Pity on us who are always fighting at the frontiers
Of limitlessness and the future
Pity for our mistakes pity for our sins

Here comes the summer now the violent season
My youth lies dead as springtime it is late
O sun this is the hour of burning Reason
And I await
In order to follow it always the sweet form
And noble she will take that everywhere
And only I shall love She comes and draws me
She has the look of a lovely
Girl with redgold hair

Her hair is gold it is so bright
Like a lasting flash of light
Or like the flames which slow parade
In tea-roses as they fade

But laugh at me go on laugh
Men everywhere and especially people here
There are so many things I do not dare to tell you
So many things you would not let me tell you
Have pity on me

Και να καταλήξουμε στη δική μου ερασιτεχνική, δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω, μετάφραση:

Γκιγιώμ Απολλιναίρ

Η όμορφη κοκκινομάλλα

Στέκομαι εδώ στον καθένα μπροστά ένας άντρας γεμάτος ευαισθησία

Ένας που αντιλαμβάνεται ζωή και θάνατο όσο ένας ζωντανός μπορεί να αντιληφθεί

Ένας που υπέφερε τους καημούς και τις χαρές του έρωτα

Ένας που κάποιες φορές κατάφερε να πείσει τους άλλους

Ένας που γνώρισε κάμποσες γλώσσες

Ένας που ταξίδεψε αρκετά

Ένας που είδε τον πόλεμο και στο Πυροβολικό και στο Πεζικό

Ένας που έχει πληγωθεί στο κεφάλι και χειρουργήθηκε με χλωροφόρμιο

Ένας που έχει χάσει τους καλύτερους φίλους του στην τρομερή σφαγή.

Γνωρίζω τόσα για το τι είναι παλιό και τι είναι καινούργιο όσα ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να γνωρίζει

Και χωρίς δισταγμό τώρα για τον πόλεμο αυτό

Μεταξύ μας και για λογαριασμό μας φίλοι μου

Δικάζω την μακρά διαμάχη μεταξύ παράδοσης και επινοητικότητας

      Μεταξύ Τάξης και Περιπέτειας

Εσείς που τα στόματά σας είναι πλασμένα κατ’ εικόνα του στόματος του Θεού

Στόματος το οποίο είναι τάξη το ίδιο

Να είστε επιεικείς όταν μας συγκρίνετε

Με αυτούς που προτιμούν την τέλεια τάξη

Εμάς που αναζητούμε παντού την περιπέτεια

 

Δεν είμαστε εχθροί σας

Επιθυμούμε να σας χαρίσουμε αχανή και παράξενα πεδία

Όπου το άνθος του μυστηρίου προσφέρεται από μόνο του σε οποιονδήποτε επιθυμεί να  το αδράξει.

Υπάρχουν άγνωστες πυρές και χρώματα ανείδωτα

Χίλια  ακατάληπτα φαντάσματα

Που πρέπει να τους δοθεί υπόσταση

 

Επιθυμούμε να εξερευνήσουμε την καλοσύνη την αχανή και ειρηνική χώρα

Υπάρχει επίσης Χρόνος που μπορεί είτε να σκορπιστεί ή να ανακτηθεί

Έλεος σ’ εμάς που μαχόμαστε στα όρια της απεριοριστίας και του μέλλοντος

Έλεος για τα σφάλματά μας έλεος για τις αμαρτίες μας

 

Έρχεται το θέρος τώρα η βάναυση εποχή

Η νιότη μου κείτεται νεκρή καθώς η άνοιξη τελειώνει

Ω ήλιε αυτή είναι η ώρα του φλεγόμενου  Λόγου

Και προσμένω

Προκειμένου να την ακολουθήσω πάντοτε τη γλυκιά και ευγενική μορφή που θα πάρει παντού και τη μόνη που θα αγαπήσω Έρχεται και με παρασέρνει

                        Έχει την όψη ενός θελκτικού

                        Κοριτσιού με κοκκινόχρυση κόμη

 

Χρυσαφένια τα μαλλιά της τόσο λαμπερά 

σαν μια διαρκής αστραπή φωτός

Ή σαν τις φλόγες που αργοκίνητα παρελαύνουν 

σε ρόδα τσαγιού καθώς φθίνουν

 

Αλλά περιγελάστε με εμπρός κάντε το

Άντρες παντού και ειδικά άνθρωποι εδώ

Είναι τόσο πολλά τα πράγματα που δεν τολμώ να σας πω

Τόσο πολλά πράγματα που δεν θα μου επιτρέψετε να σας  πω Λυπηθείτε με

Έψαξα, στο διαδίκτυο, να βρω πληροφορίες για το συγκεκριμένο ποίημα και τα κατάφερα δεν. Η ποίηση είναι ποίηση. Όποιος ψάχνει βρίσκει (και όχι πάντοτε και απαραίτητα στο διαδίκτυο), συμβολισμούς, νοήματα, παραλληλισμούς. Αυτά και άλλα, ίσως, πολλά.

Για όσους ενδιαφέρονται μεταφράσεις του ποιήματος στα Ελληνικά υπάρχουν εδώ, εδώ και εδώ. Μία επιπλέον μετάφραση στα Αγγλικά εδώ. Και το πρωτότυπο, στα Γαλλικά, εδώ. Το μόνο σίγουρο ότι ο προσεκτικός αναγνώστης θα βρει πολλές διαφορές στα παραπάνω κείμενα μιας και οι μεταφραστές μοιάζει να απολαμβάνουν πολλούς βαθμούς ελευθερίας. Νόμιμο και εκ των πραγμάτων αποδεκτό.

Να είστε Καλά και να αείποτε Προσέχετε!

Ένα κλικ μακριά η Fondella Bass τραγουδά «You’ll Never Know”:

20/01/2021