Ένα αντίτυπο του πρώτου βιβλίου
απέκτησα την Παρασκευή, 5 Ιανουαρίου 2018. Τα επόμενα τρία την Παρασκευή, 20
Ιουλίου 2018. Το τελευταίο, την Τετάρτη, 25 Ιουλίου 2018. Πέντε βιβλία του
Ισπανού συγγραφέα Κάρλος Ρουίθ Θαφόν. Συνολικό πλήθος σελίδων 2.545. Συνολικό
κόστος: 48,45 € (όλα τα αντίτυπα αγορασμένα από την «Πρωτοπορία»).
Τα απέκτησα, λοιπόν, το 2018. Τα
διάβασα το 2019. Ξεκίνησα την ανάγνωσή τους την Τετάρτη, 2 Ιανουαρίου 2019,
στην Τ47 και στις 15:54. Ολοκλήρωσα την ανάγνωση στις 16:33 της Τρίτης, 22
Ιανουαρίου 2019, και πάντοτε στην Τ47. Είπαμε: εμένα οι λεπτομέρειες θα με
φάνε!
Πέντε βιβλία που, αν και τίποτα δεν
εμποδίζει να διαβαστούν το ένα ανεξάρτητα από το άλλο (εκτός από το τέταρτο και
το πέμπτο που αποτελούν ένα έργο σε δύο
τόμους), αποτελούν, στην ουσία, μία μεγάλη ιστορία με τους ίδιους, λίγο – πολύ,
πρωταγωνιστές.
Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τον συγγραφέα (Carlos
Ruiz Zafón) για τον
οποίο, στον ιστότοπο των εκδόσεων «Ψυχογιός», μπορούμε να διαβάσουμε:
Ο ΚΑΡΛΟΣ ΡΟΥΙΘ ΘΑΦΟΝ είναι ένας από τους πλέον διαβασμένους και
αναγνωρισμένους συγγραφείς σε όλο τον κόσμο. Γεννημένος στη Βαρκελώνη, ξεκίνησε
τη λογοτεχνική του καριέρα το 1993 με το εφηβικό μυθιστόρημα El principe de la
niebla (Βραβείο Edebé) και ακολούθησαν τα El palacio de la medianoche και Las
luces de Septiembre (συγκεντρωμένα σε έναν τόμο υπό τον τίτλο La trilogia de la
niebla). Το 2001 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα για ενηλίκους, Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ
ΑΝΕΜΟΥ, το οποίο πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε διεθνές λογοτεχνικό φαινόμενο και
θεωρείται, μετά τον Δον Κιχότη, το πιο πετυχημένο μυθιστόρημα στην εκδοτική
ιστορία της Ισπανίας. Τα έργα του έχουν τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία και έχουν
πουλήσει περισσότερα από 30 εκατομμύρια αντίτυπα στις πέντε ηπείρους. . .
Ήδη, λοιπόν, διαβάσατε τον τίτλο
του πρώτου, από τα πέντε, βιβλίου.
Πρόκειται για το «Η Σκιά του Ανέμου» για το οποίο έχω ήδη ανεβάσει, στο παρόν e-ημερολόγιο, μία, ομώνυμη, εγγραφή εδώ.
Ακολουθεί ένας Πίνακας στον οποίο
εμφανίζονται και τα πέντε, στην ουσία τέσσερα, βιβλία της σειράς:
ΤΙΤΛΟΣ
|
ISBN
|
ΠΛ_ΣΛ
|
Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ
|
978-960-496-781-0
|
616
|
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ
|
978-960-453-637-5
|
600
|
Ο ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ
|
978-960-496-780-3
|
373
|
Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ 1
|
978-618-01-2155-1
|
472
|
Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ 2
|
978-618-01-2430-9
|
484
|
Τα βιβλία αυτά εκδόθηκαν, στην
Ισπανία, τα έτη: 2001, 2008, 2011 και 2017 (για τους δύο τελευταίους τόμους). Οι
αντίστοιχοι Ισπανικοί τίτλοι είναι: “La Sombra del Viento”, “El Juego del Angel”, “El Prisonero del Cielo”, “El Laberinto de los Espiritus” (Χ2). Οι πολύ καλές, κατά τη γνώμη
μου, μεταφράσεις είναι της Βασιλικής
Κνήτου για το
πρώτο και το τέταρτο, δίτομο, βιβλίο και της Κατερίνας
Ρούφου για το
δεύτερο και το τρίτο.
«Η Σκιά του
Ανέμου» ξεκινά με
το κεφάλαιο «Το Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων» για να ακολουθήσει το
«Μέρες της Στάχτης 1945 -1949» και, διαδοχικά, να φτάσουμε μέχρι το τελευταίο
με τίτλο «1966 Dramatis Personae». Πρόκειται για την ιστορία του
Ντανιέλ Σεμπέρε και την αναζήτηση του μυστηριώδους συγγραφέα Χουλιάν Καράξ.
Αντιγράφω, από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Κρυμμένο στην καρδιά της παλιάς πόλης της Βαρκελώνης βρίσκεται το
Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων, μια λαβυρινθώδης βιβλιοθήκη με ξεχασμένους
τίτλους που δεν εκδίδονται πια. Σ’ αυτή τη βιβλιοθήκη οδηγείται από τον πατέρα
του ο δεκάχρονος Ντανιέλ για να επιλέξει ένα βιβλίο από τα ράφια. Διαλέγει τη
Σκιά του ανέμου του Χουλιάν Καράξ.
Καθώς ο Ντανιέλ μεγαλώνει, διάφοροι άνθρωποι φαίνεται να ενδιαφέρονται για
το εύρημά του. Μια νύχτα, ενώ περιπλανιέται στους δρόμους, τον πλησιάζει μια
φιγούρα που του θυμίζει έναν ήρωα από τη Σκιά του ανέμου. Ο άντρας αυτός προσπαθεί
να εντοπίσει όλα τα έργα του Καράξ για να τα κάψει. Αυτό που αρχίζει ως μια
υπόθεση λογοτεχνικής περιέργειας εξελίσσεται σε έναν αγώνα για την ανακάλυψη
της αλήθειας πίσω από τη ζωή και το θάνατο του Χουλιάν Καράξ.
«Το Παιχνίδι του
Αγγέλου» ξεκινά με
το κεφάλαιο «Η Πόλη των Καταραμένων» και κλείνει με το «Επίλογος 1945». Σε αυτό
έχουμε την ιστορία του συγγραφέα Νταβίδ Μαρτίν η οποία, χρονικά, προηγείται
αυτής του Ντανιέλ Σεμπέρε με κύριο συνδετικό κρίκο την σχέση του Νταβίδ Μαρτίν
με την μητέρα του Ντανιέλ, Ισαβέλα.
Αντιγράφω, από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Στην καρδιά της Βαρκελώνης, σ’ ένα εγκαταλειμμένο μέγαρο, ένας νεαρός
άντρας, ο Νταβίδ Μαρτίν, βγάζει τα προς το ζην γράφοντας ερωτικά μυθιστορήματα
τρόμου με ψευδώνυμο. Στιγματισμένος από τα δύσκολα παιδικά του χρόνια και
βασανισμένος από έναν ανέφικτο έρωτα, έχει βρει καταφύγιο στον κόσμο των
βιβλίων και περνάει τις νύχτες του επινοώντας μπαρόκ ιστορίες για τον υπόκοσμο
της πόλης.
Μια μέρα, τα βήματά του τον οδηγούν σ’ ένα μυστικό κλειδωμένο
δωμάτιο, όπου ανακαλύπτει φωτογραφίες και γράμματα που μιλάνε για τον
μυστηριώδη θάνατο του προηγούμενου ιδιοκτήτη του σπιτιού. Ο Νταβίδ αποφασίζει
να εξιχνιάσει την υπόθεση που εμποτίζει σιγά σιγά το είναι του σαν αργό
δηλητήριο. Η παράλληλη πρόταση ενός Γάλλου εκδότη να γράψει ένα βιβλίο που
όμοιό του δεν έχει υπάρξει ποτέ, με αντάλλαγμα μια περιουσία και κάτι παραπάνω,
θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Σύντομα ο Νταβίδ θα
συνειδητοποιήσει ότι περιβάλλεται από σκιές που απειλούν την ίδια του τη ζωή.
Ο μάγος της ισπανικής λογοτεχνίας μάς μεταφέρει και πάλι στο Κοιμητήριο των
Λησμονημένων Βιβλίων, σε μια περιπέτεια έρωτα και μυστηρίου, με φόντο την
ατμοσφαιρική αλλά και σκοτεινή Βαρκελώνη.
«Ο Αιχμάλωτος του Ουρανού» ξεκινά με το κεφάλαιο «Βαρκελώνη
1957» και καταλήγει με το «Επίλογος 1960». Κύριο πρόσωπο ο Ντανιέλ και πάλι.
Στο βιβλίο αυτό συνεχίζεται, κατά κάποιο τρόπο, και η εξιστόρηση της
περιπετειώδους ζωής του Νταβίδ Μαρτίν.
Αντιγράφω, από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Βαρκελώνη 1957. Ο Ντανιέλ είναι μόνος του στο μαγαζί όταν μπαίνει ένας
μυστηριώδης άντρας που κουτσαίνει. Εντοπίζει ένα πολύτιμο βιβλίο που φυλάσσεται
σε βιτρίνα, μια μοναδική εικονογραφημένη έκδοση του Κόμη του Μόντε Κρίστο. Παρά
το γεγονός ότι ο ξένος δε φαίνεται να ενδιαφέρεται για βιβλία, θέλει να
αγοράσει αυτή την ακριβή έκδοση. Και, προς μεγάλη έκπληξη του Ντανιέλ, γράφει
πάνω στο βιβλίο τις λέξεις: «Για τον Φερμίν Ρομέρο ντε Τόρες, που επέστρεψε από
τους νεκρούς και κρατάει το κλειδί του μέλλοντος». Έτσι ξετυλίγεται μια ιστορία
προδοσίας που σηματοδοτεί την επιστροφή ενός θανάσιμου εχθρού.
Το τρίτο βιβλίο στον κύκλο των μυθιστορημάτων, που ξεκίνησε με τη ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ και ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ, μεταφέρει και πάλι τον αναγνώστη στον κόσμο του Κοιμητηρίου των Λησμονημένων Βιβλίων και στο μυστηριώδες βιβλιοπωλείο Σεμπέρε & Υιοί.
Και περνάμε στο τελευταίο, τέταρτο
και δίτομο, βιβλίο της σειράς, αυτό με τον τίτλο «Ο Λαβύρινθος των Πνευμάτων».
Ο πρώτος του
τόμος ξεκινά με την
ενότητα «Το βιβλίο του Ντανιέλ» και ολοκληρώνεται με το κεφάλαιο «Απόσπασμα του
Οι Ξεχασμένοι: Ο Βίκτορ Ματάς και το Τέλος της Χαμένης Γενιάς της Βαρκελώνης,
του Σέρχιο Βιλαχουάνα (Εκδόσεις Ντεστίνο, Βαρκελώνη 1989)» της ενότητας «Η Πόλη
με τους Καθρέφτες Βαρκελώνη Δεκέμβριος 1959». Στο τόμο αυτό έχουμε την εμφάνιση ενός ακόμα
«δύσκολου» συγγραφέα, του Βίκτορ Ματάς, και την εξιστόρηση της ζωής του σε
συνάρτηση με την εναγώνια προσπάθεια του Ντανιέλ να μάθει για το παρελθόν και
τον θάνατο της μητέρας του Ισαβέλας.
Αντιγράφω, από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Πριν προλάβει να τελειώσει καλά καλά την πρώτη παράγραφο, είχε ήδη ξεχάσει
ότι αυτό που κρατούσε στα χέρια της ήταν στοιχείο της έρευνάς τους. Αφέθηκε να
παρασυρθεί από το άρωμα των λέξεων κι έπειτα από λίγο είχε χαθεί στις σελίδες
του, βουτώντας στον πλούτο των εικόνων και του ρυθμού του, παρακολουθώντας την
αφήγηση των περιπετειών της Αριάδνα, καθώς η ηρωίδα κατέβαινε στα βάθη εκείνης
της στοιχειωμένης Βαρκελώνης. Κάθε παράγραφος, κάθε φράση φαίνονταν να έχουν
συνταχθεί με βάση κάποιο μουσικό κλειδί. Η διήγηση έδενε τις λέξεις σε
χρυσοκλωστές και τραβούσε το βλέμμα σε ένα ανάγνωσμα με παλμό και χρώμα που
ζωγράφιζε στο μυαλό ένα θέατρο σκιών. Διάβασε αδιάκοπα για δύο ώρες,
απολαμβάνοντας κάθε φράση και φοβούμενη πως θα έφτανε το τέλος.
Και, συμπληρωματικά, από τον
ιστότοπο του εκδότη:
Στη Βαρκελώνη, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, ο Ντανιέλ Σεμπέρε δεν είναι πια εκείνο το αγόρι που η ζωή του θα άλλαζε μέσα στους διαδρόμους του Κοιμητηρίου των Λησμονημένων Βιβλίων. Το μυστήριο του θανάτου της μητέρας του, της Ισαβέλας, έχει ανοίξει στην ψυχή του μιαν άβυσσο, από την οποία προσπαθούν να τον σώσουν η σύζυγός του Μπέα και ο πιστός του φίλος, ο Φερμίν. Και πάνω που ο Ντανιέλ πιστεύει πως απέχει μόλις ένα βήμα από τη λύση του αινίγματος, μια συνωμοσία με ρίζες πολύ πιο βαθιές και σκοτεινές απ’ ό,τι θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί απλώνει τα δίχτυα της ξεκινώντας από τη ρίζα του Καθεστώτος. Τότε ακριβώς εμφανίζεται η Αλίθια Γκρις, ένα πλάσμα γεννημένο απ’ τις σκιές του πολέμου, για να τους οδηγήσει στην καρδιά του σκότους, αποκαλύπτοντας τη σκοτεινή ιστορία της οικογένειας… αν και με τρομερό τίμημα.
Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ είναι ένα συναρπαστικό αφήγημα γεμάτο πάθη, συνωμοσίες και περιπέτειες. Μέσα από τις σελίδες του οδηγούμαστε στο μεγάλο φινάλε της σάγκας που ξεκίνησε με τη ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ και που εδώ εξελίσσεται σε όλη της την ένταση και το βάθος, ενώ συγχρόνως αποτελεί μέγιστο ύμνο στον κόσμο των βιβλίων, στην τέχνη τού να αφηγείται κανείς ιστορίες και στον μαγικό δεσμό ανάμεσα στη λογοτεχνία και τη ζωή.
Περνώντας στον δεύτερο τόμο, του βιβλίου «Ο Λαβύρινθος των Πνευμάτων»,
ξεκινάμε με την ενότητα «Οι Ξεχασμένοι» και καταλήγουμε στο «Επίλογος Βαρκελώνη
9 Αυγούστου 1992». Εδώ πια τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους, ξεκαθαρίζουν και
αποκαλύπτεται το ποιον και το κίνητρο για αρκετά από τα πρόσωπα του έργου. Ένα
επικό τέλος!
Αντιγράφω, για τελευταία φορά, από
το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Η Αλίθια έβρεξε την πένα στο μελανοδοχείο και την άφησε να γλιστρήσει πάνω
στο χαρτί, χαράζοντας μια γραμμή σε μπλε γυαλιστερό χρώμα. Έγραψε το όνομά της
κι έμεινε να κοιτάζει το μελάνι που στέγνωνε σιγά σιγά. Η απόλαυση της λευκής
σελίδας, που πάντα στην αρχή ανάδινε ένα άρωμα μυστηρίου γεμάτο υποσχέσεις,
χάθηκε μεμιάς. Με το που άρχιζε κανείς να βάζει στο χαρτί τις πρώτες λέξεις,
ανακάλυπτε ότι στη γραφή, όπως και στη ζωή, η απόσταση μεταξύ προθέσεων και
αποτελεσμάτων πήγαινε χέρι χέρι με την αθωότητα με την οποία εκφράζονταν οι μεν
και γίνονταν αποδεκτά τα δε. Βάλθηκε να γράψει μια φράση που θυμόταν από ένα
απ’ τα αγαπημένα της βιβλία, όταν στάθηκε κι έστρεψε το βλέμμα προς την πόρτα.
Άφησε την πένα πάνω στο χαρτί κι έμεινε να κοιτάζει σιωπηλή.
Και, συμπληρωματικά και πάλι, από
τον ιστότοπο του εκδότη:
Στη Βαρκελώνη, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, ο Ντανιέλ Σεμπέρε δεν είναι πια εκείνο το αγόρι που η ζωή του θα άλλαζε μέσα στους διαδρόμους του Κοιμητηρίου των Λησμονημένων Βιβλίων. Το μυστήριο του θανάτου της μητέρας του, της Ισαβέλας, έχει ανοίξει στην ψυχή του μιαν άβυσσο, από την οποία προσπαθούν να τον σώσουν η σύζυγός του Μπέα και ο πιστός του φίλος, ο Φερμίν. Και πάνω που ο Ντανιέλ πιστεύει πως απέχει μόλις ένα βήμα από τη λύση του αινίγματος, μια συνωμοσία με ρίζες πολύ πιο βαθιές και σκοτεινές απ’ ό,τι θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί απλώνει τα δίχτυα της ξεκινώντας από τη ρίζα του Καθεστώτος. Τότε ακριβώς εμφανίζεται η Αλίθια Γκρις, ένα πλάσμα γεννημένο απ’ τις σκιές του πολέμου, για να τους οδηγήσει στην καρδιά του σκότους, αποκαλύπτοντας τη σκοτεινή ιστορία της οικογένειας… αν και με τρομερό τίμημα.
Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ είναι ένα συναρπαστικό αφήγημα γεμάτο πάθη, συνωμοσίες και περιπέτειες. Μέσα από τις σελίδες του οδηγούμαστε στο μεγάλο φινάλε της σάγκας που ξεκίνησε με τη ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ και που εδώ εξελίσσεται σε όλη της την ένταση και το βάθος, ενώ συγχρόνως αποτελεί μέγιστο ύμνο στον κόσμο των βιβλίων, στην τέχνη τού να αφηγείται κανείς ιστορίες και στον μαγικό δεσμό ανάμεσα στη λογοτεχνία και τη ζωή.
Πέντε βιβλία, λοιπόν, για την
Βαρκελώνη, την αγάπη, τον έρωτα, την πατρότητα, τον ισπανικό εμφύλιο, τα
βιβλία, τους συγγραφείς, την αστυνόμευση, την απληστία, το μίσος και την
εκδίκηση.
Διαβάζοντάς τα δεν μπορείς να μην
ενδιαφερθείς για την πόλη της Βαρκελώνης της οποίας δίνονται εξαιρετικές,
δραματικές, περιγραφές και αναφέρονται ένα πλήθος τοπόσημων, λεωφόρων και περιοχών. Μπήκα στον
πειρασμό να τα αναζητήσω, όλα αυτά, στο Google
Earth και, κάποια,
πραγματικά τα εντόπισα.
Υπάρχουν, επίσης, πολλές αναφορές
σε Ισπανούς λογοτέχνες και τα έργα τους όπως επίσης και σε δημόσια πρόσωπα της,
τότε, Ισπανικής επικαιρότητας.
Στις 2.545 σελίδες του έργου
παρελαύνει ένα, διόλου ευκαταφρόνητο, πλήθος χαρακτήρων. Αντιγράφω από τον
ιστότοπο «Διαβασέ με» και την εξαιρετική
ανάρτηση «Περιήγηση στον μαγικό κόσμο του Κάρλος
Ρουίθ Θαφόν» της Ελένης Κίτσου:
Ντανιέλ Σεμπέρε, Χουλιάν Καράξ, Κλάρα Μπαρθελό, Μπέα Αγκιλάρ, Γουστάβο
Μπαρθελό, Φερμίν Ρομέρο ντε Τόρες, Νούρια Μονφόρτ, Νταβίδ Μαρτίν, Αντρέα
Κορέλι, Πέδρο Βιδάλ, Κριστίνα Σανιέ, Ισαβέλα Σεμπέρε, Μαουρίθιο Βαλς, Αλίθια
Γκρις, Χουλιάν Σεμπέρε.
Ένας ολόκληρος θίασος πρωταγωνιστών και κομπάρσων στις ίδιες τις ιστορίες της ζωής τους. Άνθρωποι συναντιούνται, τυχαία ή επειδή η Μοίρα έτσι το έχει ορίσει, γνωρίζονται, αγαπιούνται ή μισούνται. Έπειτα χάνονται και ξανασυναντιούνται σε ανύποπτο χρόνο.
Θα πρόσθετα, στην πιο πάνω λίστα,
και τον φοβερό και τρομερό αστυνομικό Φουμέρο και ίσως και κάποιους άλλους,
αξιαγάπητους.
Ο αγαπημένος μου, πάντως, δεν ήταν
άλλος από τον αποφασιστικό και χαριτωμένα φιλοσοφημένο Φερμίν Ρομέρο ντε Τόρες,
τον άγγελο φύλακα του Ντανιέλ Σεμπέρε, με το καταλυτικό χιούμορ και την
ικανότητα διευθέτησης δύσκολων καταστάσεων.
Υπήρξαν, βεβαίως, και δύο τρία
σημεία τα οποία με παραξένεψαν και κάπου με δυσαρέστησαν. Παράδειγμα ο
ατεκμηρίωτος, πάντοτε κατά τη γνώμη μου, έρωτας της Κριστίνα Σανιέ για τον
Νταβίδ Μαρτίν. Λεπτομέρεια, θα μου πείτε, για αυτό το, πραγματικά, μεγάλο έργο.
Θα συμφωνήσω!
Ποιο από τα βιβλία μου άρεσε
περισσότερο; Το πρώτο, το οποίο θεωρώ αριστούργημα. Από εκεί και πέρα το δίτομο
τέταρτο αν και βεβαίως όλα είναι εξαιρετικά και η ανάγνωσή τους είναι ικανή να
προσφέρει πολλές ώρες γνήσιας λογοτεχνικής απόλαυσης.
Αν τα καταφέρατε να φτάσετε μέχρι
εδώ, αν μπορείτε να διαθέσετε πενήντα, περίπου, ευρώ και αν αγαπάτε την
λογοτεχνία φροντίστε να προμηθευθείτε αντίτυπα των πιο πάνω πέντε βιβλίων.
Αποκτείστε τα και όταν βρείτε τον χρόνο διαβάστε τα και απολαύσετέ τε τα. Θα με
θυμηθείτε!
Πολλές ευχές για έναν καταπληκτικό
Φεβρουάριο (με τον οποίο ξεκινά η ζωή μου ως συνταξιούχου)!
31/1/2019
Μόλις τώρα (26/2/2020) τελείωσα το διαβασμα και των 5 βιβλίων και μάλλον θα τα ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΣΩ
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα,
ΔιαγραφήΚαι πολύ καλά θα κάνετε!
Από ένα σημείο και πέρα, λόγω όγκου, τα πράγματα
μπερδεύονται ακόμα και για τον προσεκτικό,
ας τον πούμε έτσι, αναγνώστη.
Θα σας πρότεινα κάτι που σκέφτηκα όταν κι
εγώ συλλογίστηκα ότι πρέπει να διαβάσω το πλήρες έργο
ακόμα μία φορά:
Με μολύβι και χαρτί!
Αφτό :)