1377. Άβυσσος η ψυχή του εκδότη

Αγαπώ το διάβασμα. Συνεκδοχικά και τα βιβλία. Διαβάζω αρκετά, θα έλεγα. Αγοράζω βιβλία. Με τα χρόνια έμαθα να προσέχω λεπτομέρειες. Την ποιότητα του χαρτιού. Το βάρος. Το δέσιμο. Τις γραμματοσειρές. Τα περιθώρια. Την ορθογραφία. Το «καινούριο» και τα συναφή. Το «αφορά σε» και τα παρόμοια. Το «συγνώμη». Την «αποκατάσταση της βλάβης/αδικίας», κυρίως!

Διαβάζω· με το μολύβι μου υπογραμμίζω και σημειώνω. Σημειώνω ένα «Ν», δίπλα σε όσα υπογραμμίζω. Υπογραμμίζω, και σημειώνω ένα «λ», στης σελίδας το περιθώριο, τις λέξεις που δεν γνωρίζω και κυκλώνω τον αριθμό της σελίδας. Ένα “i”, δίπλα σε ό,τι υπογραμμίζω για να ψάξω σχετικές πληροφορίες, και ένα “v” δίπλα στον αριθμό της σελίδας.

Υπογραμμίζω και, συνήθως, σημειώνω, στο περιθώριο της σελίδας, και ένα μεγαλοπρεπές «ουστ» για την «αποκατάσταση της βλάβης/αδικίας», τα «καινούριο», «αφορά σε», «συγνώμη» και τα συναφή όπου, και αν, τα συναπαντήσω. Προσωπικές αδυναμίες και μακριά από εμένα να διεκδικήσω το αλάθητο για ό,τι, στη γλώσσα, με εκνευρίζει. Αν διαβάσω και κάτι που, κατά τη γνώμη μου, δεν στέκει στο κείμενο που διαβάζω το υπογραμμίζω και στολίζω το περιθώριο με ένα «ε;!».

Κατά καιρούς έχω κρατήσει στα χέρια μου, και έχω βεβαίως, διαβάσει, από εξαιρετικά μέχρι και μέτρια ή και αδιάφορα βιβλία. Ανάμεσά τους και κάποια που, πέρα από το περιεχόμενό τους, με έχουν εκνευρίσει, για να μην γράψω εξοργίσει, για την αντιμετώπιση που, σε τελευταία ανάλυση, είχαν από τον εκδότη τους.

Συγκεκριμένα με εκνευρίζει πάρα πολύ, στις μεταφράσεις των βιβλίων, να συναντώ αμετάφραστες λέξεις ή φράσεις σε άλλες, πέραν των Ελληνικών γλώσσες. Από Αγγλικά, και ας τα γνωρίζω, μέχρι αλαμπουρνέζικα.  Τελευταία συνάντησα μία τέτοια περίπτωση.

Περίπτωση που είχε να κάνει με το βιβλίο «Η Άβυσσος», της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, έκδοσης «ΤΟ ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη», ένα αντίτυπο του οποίου είχα στην κατοχή μου από την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2007 και το οποίο αξιώθηκα να διαβάσω τον Οκτώβριο του 2021. Το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1980, από τις εκδόσεις «Ι. Δ. Χατζινικολή», σε μετάφραση της Ιωάννας Δ. Χατζηνικολή. 

«Η Άβυσσος», λοιπόν, είναι ένα αξιόλογο ιστορικό μυθιστόρημα, αρκετά δύσκολο θα έλεγα, για το οποίο, στην έκδοση που διάβασα, δεν υπήρχε η παραμικρή σημείωση/υποσημείωση σχετικά με το περιεχόμενό του. Που βρίσκεται το πρόβλημα; Στο ότι στο κείμενο υπάρχουν ένα σωρό φράσεις στα λατινικά (ή Ιταλικά;), ουσιώδεις θαρρώ για την πλήρη κατανόηση του κειμένου, οι οποίες είναι αμετάφραστες. Άντε τώρα να ψυχανεμιστείς τι, παραδείγματος χάριν, σημαίνει:

- E questi veleni! Sara vero che ne abbia tanto e quanto!

Ομολογώ ότι τέτοιες πρακτικές με κάνουν έξω φρενών. Δείχνουν ασέβεια προς το αναγνωστικό κοινό, αδιαφορία και τσαπατσουλιά που δεν, θαρρώ, αρμόζει σε τέτοιου είδους προϊόντα του πνεύματος. Προσωπικά (και) σε τέτοιες περιπτώσεις αισθάνομαι εξαπατημένος. Δεν κατανοώ που βρίσκεται η δυσκολία στο να υπάρξει μετάφραση των λέξεων / φράσεων στα Ελληνικά, είτε απευθείας, είτε σε σημείωση / υποσημείωση, και για την περίπτωση των φράσεων να, κάπου / κάπως, δηλωθεί:

-     Αλαμπουρνέζικα στο πρωτότυπο

Κι αν ο καλός μεταφραστής δεν γνωρίζει αλαμπουρνέζικα ας προστρέξει σε γνώστες ομότεχνους του.

Δυστυχώς, λοιπόν, υπάρχουν εκδοτικοί οίκοι οι οποίοι, σε κάποιες περιπτώσεις, δεν σέβονται το αναγνωστικό κοινό υπονομεύοντας τα μεταφρασμένα έργα που εκδίδουν και μάλιστα χωρίς λόγο, θα έλεγα.

Είναι κρίμα για όλους. Συγγραφείς, μεταφραστές, εκδοτικούς οίκους και αναγνωστικό κοινό.

Να Προσέχετε και να Έχετε, να είσαστε Καλά!

Καλό Δεκέμβριο!

Ένα κλικ μακριά η Cher στο “Dark Lady” [1974]:

30/11/2021