1240. Γιατί Αισθάνομαι Εξαπατημένος

Την Παρασκευή, 11 Μαρτίου 2011, αγόρασα, από τον τότε εφημεριδοπώλη μου, ένα αντίτυπο του δέκατου έβδομου βιβλίου της βιβλιοσειράς «Γάλλοι Λογοτέχνες» (βιβλιοθήκη του κόσμου) της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ». Επρόκειτο για το κλασικό έργο του Αλεξάνδρου Δουμά (πατρός): «Κόμης Μοντεχρήστος».

Απόκτησα λοιπόν αυτό το αντίτυπο και το έβαλα σιμά στα δεκαέξι που προηγήθηκαν και τα άλλα τρία που ακολούθησαν. Συνολικά δεκαοκτώ κλασικά μυθιστορήματα της Γαλλικής λογοτεχνίας δεδομένου ότι «Οι Τρεις Σωματοφύλακες», του Αλεξάνδρου Δουμά (πατρός), και «Οι Άθλιοι», του Βίκτωρος Ουγκώ, συναπαρτίζονται από δύο τόμους το καθένα. Τους είκοσι αυτούς τόμους εγώ τους βλέπω, τώρα που πληκτρολογώ, στο δεύτερο, από κάτω, ράφι της δεξιά βιβλιοθήκης του γραφείου της Τ47. Εσείς θα τους δείτε, μαζί με άλλους και άλλα, στην πρώτη εικόνα της ανάρτησης, κάτω από τον τίτλο.

Από τον Φεβρουάριο του 2019, που ο χρόνος μου περισσεύει, έχω αρχίσει και διαβάζω, θα έλεγα συστηματικά, τα «αδιάβαστα» βιβλία που έχω στην κατοχή μου, όσο τα καινούργια, που προστίθενται, μου το επιτρέπουν. Είχα, λοιπόν, μόλις τελειώσει την ανάγνωση του μυθιστορήματος «Τα Στοιχειώδη Σωματίδια», του Μισέλ Ουελμπέκ, όταν, χαζεύοντας τα προγράμματα της τηλεόρασης, είδα ένα απόσπασμα από την ταινία «Ο Κόμης Μοντεχρήστος» που πρόβαλε κάποιο ιδιωτικό κανάλι.

Το πιο πάνω απόσπασμα μου θύμισε ότι κατέχω ένα, τουλάχιστον, αντίτυπο του βιβλίου στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Έτσι, στις 09:27, της  Τετάρτης 11 Αυγούστου 2019, κάτω από την τέντα της βεράντας της Τ47, ξεκίνησα την ανάγνωση των 344 σελίδων του μυθιστορήματος «Ο Κόμης Μοντεχρήστος». Την επομένη, Πέμπτη 12 Αυγούστου, και στην βεράντα της Τ47, στις 13:23, ολοκλήρωσα την ανάγνωση και άρχισα να σκέφτομαι πιο θα ήταν το επόμενο βιβλίο.

Κλασικό, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, και σύμφωνα με μία ομώνυμη ταινία, την οποία είχα δει αποσπασματικά, με αίσιο τέλος. Το βιβλίο ήταν διαφορετικό. Πλούσιο σε δράση με πολλούς χαρακτήρες και ευφυή πλοκή που συντηρούσε ένα αδιάπτωτο ενδιαφέρον και ναι, δεν είχε αίσιο τέλος. Ίσως το πλέον κλασικό έργο «εκδίκησης». Έργο το οποίο επαινέθηκε, ενέπνευσε και αντιγράφτηκε από πολλούς. Η μετάφραση, της Βασιλικής Βασιλάτου, στρωτή με κάποια ελάχιστα σημεία που μου στραβοκάθισαν, εμένα του περίεργου.

Ας συνοψίσουμε: Αλέξανδρος Δουμάς, «Κόμης Μοντεχρήστος», ΤΟ ΒΗΜΑ, 2011, (Αναπαραγωγή της Έκδοσης του Κέδρου, 2007),  ISBN: 978-960-469-937-7, Μετάφραση: Βασιλική Βασιλάτου, Επιμέλεια: Άννα Νικητοπούλου, Πλήθος Σελίδων: 344. Κόστος: 5,5 €.

Ας θυμηθούμε τώρα την πρόταση:

Το πιο πάνω απόσπασμα μου θύμισε ότι κατέχω ένα, τουλάχιστον, αντίτυπο του βιβλίου στο οποίο βασίστηκε η ταινία.

και ας δικαιολογήσουμε αυτό το «τουλάχιστον».

Την Τετάρτη, 25 Ιουλίου 2018, το μεσημεράκι βρίσκομαι στο υπόγειο του βιβλιοπωλείου της «Πρωτοπορίας», στην οδό Γραβιάς. Είχα πάει για να αγοράσω το βιβλίο «Ο Αιχμάλωτος Του Ουρανού», του Κάρλος Ρουίθ – Θαφόν. Τα βιβλιοπωλεία, ως γνωστόν, είναι επικίνδυνα μέρη για εμένα. Για ένα βιβλίο πήγα, με πέντε έφυγα. Και αυτό γιατί μου κέντρισε την προσοχή (και) μια προσεγμένη εικονογραφημένη έκδοση του έργου «Ο Κόμης Μόντε Κρίστο», σωστά μαντέψατε, η οποία ήταν δίτομη και σε χαρτονένια θήκη. Η τιμή της; Μόλις  16,79 €. Υπέκυψα ευθύς.

Συνεπώς: «Ο Κόμης Μόντε Κρίστο», Αλέξανδρος Δουμάς, Εκδόσεις Καρακώτσογλου, 2017, ISBN:978-960-9444-66-8, Μετάφραση: Αναστάσιος Καρακώτσογλου, Επιμέλεια: Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Πλήθος Σελίδων: 1288, Κόστος 16,79 €.

Όταν ολοκλήρωσα την ανάγνωση του «Κόμη Μοντεχρήστου» στην έκδοση του ΒΗΜΑΤΟΣ, την οποία ομολογώ ότι προτίμησα να διαβάσω λόγω του ονόματος του εκδότη, σκέφτηκα: δεν ρίχνω και μία ματιά στην έκδοση «Καρακώτσογλου» να δω τι γίνεται;

Ξεκίνησα με σύγκριση του πρώτου Κεφαλαίου: «Μασσαλία. Η άφιξη». Έπεσα από τα σύννεφα. Σαν να επρόκειτο για άλλο έργο. Ή στην έκδοση της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ» έκοψαν και έραψαν ασυστόλως και κατά την κρίση τους ή στην έκδοση «Καρακώτσογλου» συμπλήρωσαν και διάνθησαν τον λόγο του Αλεξάνδρου Δουμά, πατρός – μην ξεχνιόμαστε, κατά την κρίση τους και αυτοί. Η διαφορά πάντως των (1288-344=) 944 σελίδων με τίποτα δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί από την εικονογράφηση της δεύτερης έκδοσης.

Επειδή τα Γαλλικά μου είναι ανύπαρκτα, κατέφυγα στην γνωστή λύση των Αγγλικών. Αναζήτησα στο άγιο διαδίκτυο το συγκεκριμένο έργο, το βρήκα και το κατέβασα, στα Αγγλικά, σε μορφή epub, από το “Project Gutenberg”:

Project Gutenberg's The Count of Monte Cristo, by Alexandre Dumas, père

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org

Title: The Count of Monte Cristo
Author: Alexandre Dumas, père
Release Date: November 8, 2008 [EBook #1184]
Last Updated: May 31, 2019
Language: English

Produced by Anonymous Project Gutenberg Volunteers, Dan Muller, and David Widger

Από την μία, λοιπόν, το “Project Gutenberg” με την δήλωση «Το ηλεκτρονικό αυτό βιβλίο μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο οποιοσδήποτε οπουδήποτε χωρίς κόστος και σχεδόν κανέναν περιορισμό. . .». Από την άλλη τα αντίτυπα που έχω στα χέρια μου στα Ελληνικά με το κλασικό, και εκνευριστικό: «Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διάσωσης και γενικά . . . μπλα μπλα . . .χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη». Κούρευε αβγά και άρμεγε χελώνες.

Καταλαβαίνω, οι άνθρωποι κοιτούν να διασφαλίσουν τον κόπο τους και να έχουν ένα εισόδημα. Αυτό το γενικό και γενικώς «Απαγορεύεται» όμως κλείνει και κάποιες πόρτες που δεν θα έπρεπε. Πώς, ο φτωχός εγώ, να παραθέσω αποσπάσματα από τις δύο εκδόσεις του μυθιστορήματος, για το οποίο συζητάμε, προκειμένου και να αποδείξω τα λεγόμενά μου και να είμαι και «νόμιμος»;  Και αν ζητούσα την «γραπτή άδεια του εκδότη» θα μου την έδινε; Σε πόσο χρόνο;

Ας ακολουθήσουμε, λοιπόν, άλλο μονοπάτι. Από την ελεύθερη Αγγλική μετάφραση του έργου παραθέτω την πρώτη σελίδα του πρώτου κεφαλαίου:

Chapter 1. Marseilles—The Arrival

On the 24th of February, 1815, the look-out at Notre-Dame de la Garde signalled the three-master, the Pharaon from Smyrna, Trieste, and Naples.

As usual, a pilot put off immediately, and rounding the Château d’If, got on board the vessel between Cape Morgiou and Rion island.

Immediately, and according to custom, the ramparts of Fort Saint-Jean were covered with spectators; it is always an event at Marseilles for a ship to come into port, especially when this ship, like the Pharaon, has been built, rigged, and laden at the old Phocee docks, and belongs to an owner of the city.

The ship drew on and had safely passed the strait, which some volcanic shock has made between the Calasareigne and Jaros islands; had doubled Pomègue, and approached the harbor under topsails, jib, and spanker, but so slowly and sedately that the idlers, with that instinct which is the forerunner of evil, asked one another what misfortune could have happened on board. However, those experienced in navigation saw plainly that if any accident had occurred, it was not to the vessel herself, for she bore down with all the evidence of being skilfully handled, the anchor a-cockbill, the jib-boom guys already eased off, and standing by the side of the pilot, who was steering the Pharaon towards the narrow entrance of the inner port, was a young man, who, with activity and vigilant eye, watched every motion of the ship, and repeated each direction of the pilot.

The vague disquietude which prevailed among the spectators had so much affected one of the crowd that he did not await the arrival of the vessel in harbor, but jumping into a small skiff, desired to be pulled alongside the Pharaon, which he reached as she rounded into La Réserve basin.

When the young man on board saw this person approach, he left his station by the pilot, and, hat in hand, leaned over the ship’s bulwarks.

He was a fine, tall, slim young fellow of eighteen or twenty, with black eyes, and hair as dark as a raven’s wing; and his whole appearance bespoke that calmness and resolution peculiar to men accustomed from their cradle to contend with danger.

Το αντίστοιχο κείμενο στην έκδοση του ΒΗΜΑΤΟΣ καταλαμβάνει χώρο μικρότερο της μισής σελίδας. Τοπωνύμια όπως: Château d’If, Cape Morgiou, Rion island, Phocee docks, Calasareigne and Jaros islands, Pomègue, όσο και να τα ψάξετε δεν θα τα βρείτε (μεταφρασμένα στα Ελληνικά, βεβαίως). Δεν υπάρχει επίσης τίποτα σχετικό με τα ιστία του πλοίου Pharaon (Φαραώ) και τον χειρισμό τους. Το χειρότερο; Η τελευταία παράγραφος, όπου δίνεται μια περιγραφή του πρωταγωνιστή Εντμόντ Νταντές, στο Ελληνικό κείμενο είναι άφαντη. Σκασίλα του τού Έλληνα Εκδότη, λέμε τώρα, για την εμφάνιση του νεαρού πρωταγωνιστή του έργου. Προέχει, προφανώς, η μείωση του πλήθους των σελίδων και συνεκδοχικά του κόστους.

Αντίθετα με τα δίδυμο της επιτυχίας, Κέδρος- Βήμα, η έκδοση Καρακώτσογλου, για το πιο πάνω παρατιθέμενο στα Αγγλικά απόσπασμα,   είναι σε πλήρη αντιστοίχιση. Ευτυχώς και εύγε (τους).

Συμπέρασμα: Διαβάζεις ένα κλασικό λογοτεχνικό κείμενο στα Ελληνικά και νομίζεις ότι το διάβασες. Αμ δε. Διάβασες ότι γουστάριζε ο Εκδότης του (αφήνω εκτός μεταφράστρια και επιμελήτρια) και ευχαριστημένος να είσαι.

Δεν έχω καμία αντίρρηση για τέτοια πετσοκόμματα και ακρωτηριασμούς αρκεί να δηλώνεται ευθέως και εμφανώς στο βιβλίο ότι η μετάφραση είναι κατά τα γούστα του Εκδότη και άλλων σχετικών, λογοτεχνικά ευαίσθητων, καλλιτεχνών. Στο συγκεκριμένο βιβλίο του ΒΗΜΑΤΟΣ δεν υπάρχει καμία τέτοια επισήμανση.

Δικαίως, λοιπόν, θεωρώ ότι, στην συγκεκριμένη περίπτωση, εξαπατήθηκα από τον εκδοτικό οίκο «Το Βήμα» ο οποίος μου πλάσαρε ένα κλασικό λογοτεχνικό έργο λειψά μεταφρασμένο δίχως την παραμικρή ένδειξη για την επιλεκτική μετάφραση και διευθέτηση του όλου.

Μια ακόμα συνέπεια είναι να χάσω την εμπιστοσύνη μου στις πιο πάνω εκδόσεις (και έχω δεκάδες αντίτυπα έκδοσης «ΤΟ ΒΗΜΑ»). Πρέπει, θαρρώ, να αρχίσω να το ψάχνω το θέμα γιατί, σας εξομολογούμαι, ότι πλέον δεν γνωρίζω τι, τελικώς, έχω διαβάσει από αυτά που, καταρχάς, έχω "διαβάσει". . .

Προσοχή, λοιπόν, στους πονηρούληδες που εκδίδουν, πολλαπλώς, αυτά που εκδίδουν. Και επειδή «επανάληψη μήτηρ παθήσεως»:

-        Αισθάνομαι Εξαπατημένος.

Σημειώνοντας ότι:

Ανέγνων, Έγνων, Κατέγνων.

Βεβαίως και σκοπεύω να διαβάσω το κλασικό «Ο Κόμης Μόντε Κρίστο» είτε στα Αγγλικά είτε στην Ελληνική έκδοση του οίκου Καρακώτσογλου. Όχι, παίζουμε.

  

Πολλές Ευχές για όσες και όσους σήμερα έχουν την ονομαστική τους γιορτή.

Ένα κλικ μακριά, μέρα που είναι, Carlos Santana και . . . “Maria Maria”:

15/08/2019