1241. Τα Μικρά Πράγματα / «Έντουιν Ντρουντ»

Το αντίτυπο το αγόρασα την Τετάρτη, 25 Αυγούστου 2010, από την Πρωτοπορία με κόστος 17,75 €. Πέρα από το όνομα του συγγραφέα με τράβηξε το όνομα της μεταφράστριας. Συγγραφέας ήταν ό Κάρολος Ντίκενς. Μεταφράστρια η, αγαπημένη, Αθηνά Κακούρη. Ποιο το αντίτυπο; Αυτό:

Κάρολος Ντίκενς, «Το Μυστήριο του Έντουιν Ντρούντ», ΕΣΤΙΑ: Ιούλιος 2008, ISBN: 978-960-05-1374-5, Μετάφραση – Προλογικό Σημείωμα – Σημειώσεις: Αθηνά Κακούρη, Πλήθος Σελίδων: 397

Πρόκειται για ένα ημιτελές μυθιστόρημα μιας και ο συγγραφέας πέθανε προτού προλάβει να το ολοκληρώσει. Μεταφράζω, πρόχειρα, από την Wikipedia:

Με τον θάνατο του Κάρολου Ντίκενς, στις 9 Ιουνίου 1870, το μυθιστόρημα έμεινε ημιτελές, έχοντας εκδοθεί μόνο έξι από τα, σχεδιασμένα, δώδεκα μέρη του. Δεν άφησε κανένα λεπτομερή σχεδιασμό για τα υπολειπόμενα μέρη, ή κάποια λύση για το μυστήριο του μυθιστορήματος, και έχουν επιχειρηθεί πολλές μεταγενέστερες προσαρμογές και συνέχειες από άλλους συγγραφείς για την ολοκλήρωση της ιστορίας.

Παραθέτω, στη συνέχεια, τα αναγραφόμενα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Το μυθιστόρημα αυτό -που ο Ντίκενς πεθαίνοντας ξαφνικά άφησε ημιτελές- εκτυλίσσεται στα περίτεχνα κτίσματα του καθεδρικού ναού της πόλης του Κλόιστεραμ και στα μεσαιωνικά της ερείπια, σε κρύπτες και σε νεκροταφεία, σε μια ατμόσφαιρα βαριά από το παρελθόν και τα μυστικά του. Λουλούδι τρυφερό μέσα σ' αυτό το περιβάλλον, η μικρή Ροζ Μπαντ αποτελεί το αντικείμενο επιβουλής του ζοφερού Τζακ Τζάσπερ. Μια δεκάδα από χαρακτηριστικούς ντικενσιανούς τύπους, που είναι ταυτοχρόνως αλλόκοτοι και ολοζώντανοι, εμπλέκονται στην υπόθεση μιας εξαφάνισης με δραματικό αντίκτυπο, με κωμικότατα επεισόδια και εκπληκτικές ανατροπές.

Το τέλος της ιστορίας χάθηκε με τον συγγραφέα της. Ο Ντίκενς, που κατά κανόνα κατέστρωνε όλο το μυθιστόρημα και κρατούσε σημειώσεις για το τι θα συμβεί σε κάθε κεφάλαιο, από το πρώτο ως το τελευταίο, δεν άφησε εδώ καμία σχετική ένδειξη. Τίποτα, εκτός από όσα υποτίθεται πως εμπιστεύτηκε στη βασίλισσα Βικτωρία, η οποία δεν αποκάλυψε σε κανέναν το μυστικό...

O αναγνώστης καλείται, λοιπόν, να διαβάσει αυτό το μυθιστόρημα -από τα κορυφαία του Ντίκενς- σαν να επρόκειτο να το τελειώσει ο ίδιος.

Από τις Εκδόσεις της Εστίας κυκλοφορεί ταυτοχρόνως το Ποιος σκότωσε τον Έντουιν Ντρουντ του Ζαν-Πιέρ Ολ, σύγχρονο βραβευμένο γαλλικό μυθιστόρημα όπου σκηνοθετείται αριστοτεχνικά η επίλυση του μυστηρίου.

Το συγκεκριμένο αντίτυπο ξεκίνησα να το διαβάζω την Τρίτη, 13 Αυγούστου 2019. Τελείωσα την ανάγνωσή του την Πέμπτη, 22 Αυγούστου 2019. Το βρήκα εξαιρετικό. Δεν είναι τυχαίο το ότι, για τη συγκεκριμένη μετάφραση, η κα. Κακούρη βραβεύτηκε με το  Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Βρετανικής Λογοτεχνίας ΕΚΕΜΕΛ [2009]. Πραγματικά το μεταφρασμένο έργο έχει τη δική του ανάσα και την δική του γλώσσα. Μια γλώσσα που εναλλάσσεται από τη δημοτική στην καθαρεύουσα προκειμένου να αποδοθεί η μικτή γλώσσα του πρωτότυπου. Αποτέλεσμα; Μια απολαυστική ανάγνωση.

Η πλοκή εξαιρετική, οι χαρακτήρες ζωντανοί και καθαροί, πλήθος αναφορών σε γειτονιές και κτήρια του Λονδίνου. Ατυχώς για τον Έλληνα αναγνώστη τα πολλά λογοπαίγνια του Ντίκενς και οι αναφορές του  στις Γραφές καθώς και σε στίχους του στον Σαίξπηρ και άλλους μεγάλους Άγγλους ποιητές ήταν πολύ δύσκολο, κατά την μεταφράστρια, να αποδοθούν, στο σύνολό τους,  ικανοποιητικά δίχως να καταλήξουν ανιαρές και άχρηστες. Σε αντιστάθμισμα η μεταφράστρια μας αποζημιώνει με ογδόντα οκτώ (88)  Σημειώσεις πάνω στο κείμενο που μετάφρασε.

Το έργο είναι, όπως ήδη αναφέραμε, ημιτελές, όχι ατελές. Δυστυχώς εκεί που το έργο κορυφώνεται και ο αναγνώστης αγωνιά για την εξέλιξή του αυτό τερματίζεται. Είναι όντως δυστύχημα το ότι ο μέγιστος Ντίκενς δεν κατόρθωσε να το ολοκληρώσει και να μας χαρίσει ένα ακόμα, πλήρες, αριστούργημα. Μπήκα ήδη στον πειρασμό να αποκτήσω ένα αντίτυπο της, κατά Ζαν-Πιέρ Ολ, συνέχειας του: «Ποιος σκότωσε τον Έντουιν Ντρουντ»

Ας περάσουμε τώρα και στα «Μικρά Πράγματα» του τίτλου της παρούσας ανάρτησης. Αντιγράφω από τη σελίδα 163, Κεφάλαιο 11 (Μια Ζωγραφιά Κι Ένα Δαχτυλίδι), του αντιτύπου για το οποίο ο λόγος:

Και να που ο επισκέπτης μπήκε μέσα.

«Πω, πω», είπε ο κύριος Γκριούτζιους κοιτάζοντας ανάμεσα απ’ τα δύο κεράκια. «Εγώ νόμισα πως είχες έρθει για να μου τσακίσεις απλώς μπιλιέτο³⁹ και είχες φύγει. Πώς είσαι, κύριε Έντουιν; Πω, πω, εσύ πνίγεσαι!»

Το μικρό και ενδιαφέρον, λοιπόν, το βρήκα στη Σημείωση (μα α/α 39) στην οποία παραπέμπει η λέξη «μπιλιέτο» πιο πάνω. Την παραθέτω:

39. Άλλοτε ο κόσμος χρησιμοποιούσε πολύ τα επισκεπτήρια, τα μπιλιέτα, δηλαδή το καρτελάκι που απάνω του ήταν τυπωμένο το όνομά τους. Αυτό έδιναν στον υπηρέτη για να το δείξει στον κύριο ή την κυρία του σπιτιού, όταν ήθελαν να κάνουν επίσκεψη. Ή, αν δεν ήθελαν οπωσδήποτε να δουν τον οικοδεσπότη τότε τσάκιζαν ένα μπιλιέτο και το άφηναν. που σήμαινε ότι "σε θυμήθηκα και πέρασα». Καμμιά φορά το μπιλιέτο έγραφε και τον λόγο με αρχικά που ήταν από όλους κατανοητά, π.χ. p.p.c (pour prendre congé), δηλαδή προς αποχαιρετισμόν, και σήμαινε πως ο άνθρωπος που το είχε αφήσει έφευγε ταξείδι. Γενικά, το πόσα μπιλιέτα άφηνες σε κάθε σπίτι, πόσα οι κύριοι, πόσα οι κυρίες, και σε ποιο σημείο τα τσάκιζες, αποτελούσε μια ολόκληρη γλώσσα καλής συμπεριφοράς.

Ομολογώ ότι την ιστορία αυτή, με τα μπιλιέτα και τα τσακίσματά τους, την βρήκα εξόχως ενδιαφέρουσα. Τόσες δεκάδες έτη πίσω οι άνθρωποι είχαν αποκαταστήσει κώδικες επικοινωνίας που διευκόλυναν την κοινωνική, και γιατί όχι, και τη συναισθηματική τους ζωή. Ένα μπιλιέτο με όνομα. Ένα μπιλιέτο με ένα τσάκισμα. Ένα άμεσο «βρίσκομαι στην πόρτα σου», ένα άμεσο «σε σκέφτηκα και πέρασα από το σπίτι σου». Το βρίσκω γοητευτικό σαν ιδέα, σαν κίνηση. Πιστεύω πως υπάρχουν κυρίες στις οποίες, κάποιοι κύριοι, ευχαρίστως θα άφηναν ένα μπιλιέτο ατσάκιστο ή σωστά τσακισμένο. Και αντιστρόφως, βεβαίως.

Σήμερα τα μπιλιέτα έχουν γίνει SMS, e-Mail, like, φατσούλες, καρδούλες, λουλουδάκια και ότι άλλο φανταστείτε. Εξακολουθούμε να επιθυμούμε και να προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε, αυτό είναι βέβαιο. Τα μέσα και τα αποτελέσματα αμφίβολα. Η ευκολία του πληκτρολογίου κυριαρχεί. Στους καιρούς που ζούμε είμαστε ελάχιστα πρόθυμοι να διανύσουμε αποστάσεις, να μετατοπίσουμε αντιστάσεις. Ένα «Like» και έξω από την πόρτα.

Διαβάζοντας σημείωσα με το μολυβάκι μου τις άγνωστες μου λέξεις ή και κάποιες λέξεις για τις οποίες ήθελα μια επιβεβαίωση. Τις λέξεις αυτές τις πέρασα σε ένα  αρχείο MS Excel τις ταξινόμησα αλφαβητικά και τις έψαξα στο διαδίκτυο και τα λεξικά που έχω στη διάθεσή μου.

ΛΕΞΗ	ΣΕΛ.	ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Αλέστα	338	Γρήγορα, σε ετοιμότητα
Αμφιλύκη	225	Το θαμπό φως του ξημερώματος ή του σούρουπου
Αναφής	191	Αυτός που δεν μπορεί κανείς να αγγίσει, ο μη απτός, άυλος. Άνοστο,  ανούσιο (για κρασί).
Ασβολερός	316	[ασβόλη] 1. ο σκοτεινός, ο μαύρος 2. ο καταραμένος
Βούκα	84	1. μπουκιά 2. μάγουλο 3. καταπακτή πλοίου. [ΕΤΥΜΟΛ. < λατ. bucca  «μάγουλο»]
Διαψιλής	50	Που διατίθεται σε μεγάλη ποσότητα ή αυτός που διαθέτει σε μεγάλη  ποσότητα
Επιχαρίτως	45	Χαριτωμένα, ευχάριστα, με χάρη
Ερεικούσα	238
Εφωράθη	260	"Συνελήφθη να κάνει κάτι αξιόποινο ή κολάσιμο"
Ηχόλαλος	16	Αυτός που επαναλαμβάνει τον ήχο που ακούει
Καδινάτσα	112	Σιδερένιος μοχλός ασφαλείας – αμπάρα – σύρτης
Κουβούσι	15	Τετράγωνο άνοιγμα, καταρρακτή θύρα στο κατάστρωμα πλοίου, με την  οποία γίνεται η συγκοινωνία και ο αερισμός τού πλοίου, καθέκτης.
Μαρασμώδης	346	Αυτός που πάσχει από μαρασμό, μαραζιασμένος
Οποσούν	297	Κατά κάποιο τρόπο, κάπως.
Ορφνός	160	Που έχει βαθύ σκοτεινό χρώμα
Παρότρυσμα	355
Πασαπάγκος	353	Κοινή ονομασία για το παράσελμα: παράσελμα — έλματος, το ναυτ.  καθένα από τα υποπόδια τής βάρκας, η αφαιρετή σανίδα που  τοποθετείται μεταξύ δύο σελμάτων (πάγκων κωπηλασίας) κατά το   διάμηκες τής λέμβου.
Σαγιαρισμένη	337
Σβιλάδα	234	Απότομος καὶ ἰσχυρὰ ριπὴ ἀνέμου, σπηλιάδα. [Λευκαδίτικο λεξιλόγιο
Σέστα	193
Σολέα	15	Ο χώρος σε έναν ναό που βρίσκεται ανάμεσα στον άμβωνα και το  τέμπλο
Στίζω	186	Προξενώ στίγματα με έγκαυση ή με οξύ όργανο, στιγματίζω, διαστίζω  (α. «τόν έστιξε με καυτό σίδερο» β. «τῶν δούλων τὸν πιστότατον  ἀποξυρήσας τὴν κεφαλὴν ἔστιξε», Ηρόδ.)
Στυλά	34	Με προσήλωση, ατενώς
Σχίζα	129	Κομματάκι από ξύλο που έχει σχιστεί, με αιχμηρές άκρες
Ταμαρίνδο	143	Δέντρο, με ομώνυμο καρπό, της τροπικής Αφρικής.
Τεπές	186	Το ημισφαιρικό τμήμα του καπέλου, που καλύπτει το κεφάλι.
Τζοβαϊρικό	134	(λαϊκότρ.) πολύτιμος λίθος· τζοβαΐρι. || (επέκτ., συνήθ. πληθ.)  κοσμήματα, στολίδια.
Χους	33	Χώμα, σωρός από χώμα, σκόνη, λόφος

Δεν κατάφερα να βρω κάτι για τις λέξεις:

Ερεικούσα (. . . που διέσχιζε την πλαγιά μιας αναιμικής ερεικούσας)

Παρότρυσμα (. . . αντικείμενον ικανού παροτρύσματος προς ύψωσιν απείρως υπεράνω απλού ψητού και νεροβράσματος)

Σαγιαρισμένη (. . . μια κομψή τέντα ήταν σαγιαρισμένη πάνω από τον ανθόκηπο. . .)

Σέστα (Εδώ ο φελλός αποσπάται απότομα και ξαναμπαίνει στη θέση του. «Ορίστε. Τώρα ήρθε στα σέστα του. . .»

Λοιπόν: Καλή Εβδομάδα, Τύχη Αγαθή.

Ένα κλικ μακριά Toto και “Hold The Line”:

25/08/2019