0822. “Καινούρια συγνώμη”

Μια φράση, δύο λέξεις, ένα γράμμα. Ένα γράμμα που (μου) λείπει δύο φορές. Το γράμμα γάμμα.  Κάθε φορά που βλέπω έτσι γραμμένες, τις δύο του τίτλου, λέξεις εκνευρίζομαι. Μου λείπει το γάμμα! Βλέπω “καινούριος, καινούρια. . .” και θυμάμαι τον μακαρίτη τον πατέρα μου. Τον πατέρα μου, γεννημένο στη Χίο, από τον οποίο είχα μάθει ότι αυτούς “που δεν τα είχαν τετρακόσια” στο νησί τους αποκαλούσαν “ούριους”. Βλέπω λοιπόν το επίθετό μας δίχως το γάμμα και συνδυάζω. Τα λεξικά βεβαίως τη δέχονται την έλλειψη. Πάει, λοιπόν, το ωραίο γάμμα, το οποίο, παρεμπιπτόντως, στο προφορικό λόγο ακούγεται, το έφαγε και αυτό “η εξέλιξη της γλώσσας” και συνεκδοχικά “η ευκολία” και η αδιαφορία για ότι μέσα από τους αιώνες κληρονομήσαμε.

Παρόμοια περίπτωση και η “συγνώμη”. Εδώ, προφανώς, στον προφορικό λόγο το δεύτερο γάμμα δεν ακούγεται και έτσι ο εξοστρακισμός του, αρχικά από τους “ακουστικούς” τύπους, ήταν αναμενόμενος.

Να το ξαναγράψω: Δεν είμαι φιλόλογος. Απλώς κάποια πράγματα με ενοχλούν. Τόσο, που να μοιράζομαι την ενόχληση μαζί σας. Κορυφαία, βεβαίως, παραμένει, όχι η ενόχληση αλλά η οργή από το εμετικό και καθιερωμένο πλέον “αποκατάσταση της βλάβης” των ανελλήνιστων.

Αντιγράφω από το Λεξικό, της πράγματι, κοινής Νεοελληνικής:

Αναζήτηση για: καινούργιος

Η αναζήτηση δεν επέστρεψε κανένα αποτέλεσμα.

Βεβαιωθείτε για την ορθογραφία των λέξεων που αναζητήσατε ή δοκιμάστε μια αναζήτηση με λιγότερο αυστηρά κριτήρια.

καινούριος -α -ο [kenúrjos] Ε4 : 1α. που έχει πρόσφατα κατασκευαστεί ή αγοραστεί. ANT παλιός₂: Aγόρασα καινούρια παπούτσια / έπιπλα. Tο διαμέρισμα / το αυτοκίνητο είναι καινούριο. Ο κουμπάρος μου προτίμησε να αγοράσει καινούριο αυτοκίνητο. ANT μεταχειρισμένο. Kαινούριες πόλεις, νέες. ANT παλαιές. || που δεν έχει ακόμη χρησιμοποιηθεί, αν και δεν έχει κατασκευαστεί ή αγοραστεί πρόσφατα: Έχω φυλαγμένα πολλά καινούρια σεντόνια. ΠAΡ Kαινούριο είναι το κόσκινο, ψηλά είναι κρεμασμένο. Kαινούριο κοσκινάκι* μου και πού να σε κρεμάσω. β. που δεν έχει υποστεί μεγάλες φθορές, αν και έχει χρησιμοποιηθεί αρκετά: Aυτοκίνητο δέκα ετών που όμως διατηρείται καινούριο. 2. ΣYN νέος. α. για πνευματική δημιουργία που έχει πρόσφατα ολοκληρωθεί: Ο καλλιτέχνης θα εκθέσει την καινούρια δουλειά του. Φέτος εκδόθηκαν πολλά καινούρια βιβλία. β₁. για κτ. που διαδέχεται κτ. άλλο: Ο ~ χρόνος. ANT παλιός. H καινούρια μέρα. ANT περασμένη. β₂. για κπ. που διαδέχεται κπ. άλλον ή που πρόσφατα έχει ενταχθεί σε ένα σύνολο. ANT παλαιός: Ο ~ δήμαρχος. H καινούρια κυβέρνηση. ~ καθηγητής / μαθητής. Είναι ~ στη δουλειά και δεν έχει πείρα. ANT παλιός. γ. για κτ. που παρουσιάζεται για πρώτη φορά και που έχει συνήθ. χαρακτήρα ανανεωτικό, πρωτοποριακό: Kαινούριες συνήθειες. Kαινούρια προγράμματα. H αντιπολίτευση παρουσιάζεται με καινούριο πρόσωπο. H ψυχανάλυση άνοιξε καινούριους δρόμους στην ψυχιατρική. || για χρονική περίοδο κατά την οποία εμφανίζονται νέες καταστάσεις και εγκαταλείπονται οι παλαιότερες μορφές ζωής: Mε την πρώτη εκτόξευση πυραύλου, εγκαινιάστηκε μια καινούρια εποχή. Aποφάσισε να αρχίσει μια καινούρια ζωή. Aς κάνουμε μια καινούρια αρχή.

[μσν. καινούριος < ελνστ. καινούργιος ( [-rjιos > -rjos] με αποβ. του ημιφ. ύστερα από το ουρανικό σύμφ.) (< αρχ. καινουργής, αναλ. προς τα ζευγάρια καθαρός - καθάριος, ὀρθός - ὄρθιος)] 

συγγνώμη η [siŋγnómi] & (προφ.) συγνώμη η [siγnómi] Ο30α : η συγκατάθεση, η επιείκεια που ζητάει κάποιος για να του συγχωρεθεί ένα σφάλ μα που διέπραξε, μια άπρεπη ή άστοχη ενέργεια ή συμπεριφορά: Zητώ ~. Kατάλαβε το λάθος του και ζήτησε ~. Aπαιτώ να μου ζητήσει ~. || απόλυτα (με παράλειψη του ρ. ζητώ) συγγνώμη, συγχωρήστε με: ~, δεν το ήθελα. ~, που σας ενοχλώ. ~, αν σας κούρασα. ~, δεν εννοούσα αυτό. || ευγενικός τρόπος για να αποταθούμε σε κπ.: ~, κύριε, σας έπεσαν τα τσιγάρα. ~, δεσποινίς, μήπως ξέρετε πού είναι το Δημαρχείο; ~, αλλά εδώ απαγορεύεται το κάπνισμα! || (δίκ.) άτυπη δήλωση βούλησης, με την οποία κάποιος συγχωρεί κπ. άλλο για ένα παράπτωμα που διέπραξε και αίρει τις νομικές συνέπειες.

[λόγ. < αρχ. συγγνώμη `επιείκεια, συχώρεση΄ & σημδ. γαλλ. pardon· απλοπ. του συμφ. συμπλ. [ŋγn > γn] για διευκόλυν ση της άρθρ.] 

Να είσαστε όλες και όλοι Καλά!

 

Ένα κλικ μακριά Χάρης και Πάνος Καστσιμίχας στο πανέμορφο “Χίλια Γράμματα” των Δημήτρη Ζμπέκου και Γιώργου Σαρρή (των Ζιγκ Ζαγκ παρακαλώ):

12/07/2012