0993. Η Αποκατάσταση Των Βλαμμένων [και όχι . . . με την καλή, ορθή, φυσιολογική έννοια]

Φθάνει στα χέρια μου, πριν από λίγες, μέρες ένα σχέδιο υπηρεσιακού εγγράφου με ένα μεγαλοπρεπέστατο “αποκατάσταση της βλάβης” στο οποίο, ως γνωστόν, είμαι αλλεργικός. Το διορθώνω, λοιπόν, ή έτσι τουλάχιστον νόμιζα, σε “διόρθωση της βλάβης” και το προωθώ.

Σε λίγες μέρες, σε δουλειά να βρισκόμαστε, το βρίσκω πάλι μπροστά μου, στην τελική μορφή του πλέον, και η “αποκατάσταση της βλάβης” έχει αντικαταστήσει το, προφανώς, αδόκιμο “διόρθωση της βλάβης” με το οποίο, ο ανελλήνιστος εγώ, είχα τολμήσει να την αντικαταστήσω.

Αισθάνομαι ένα εκνευρισμό, μια φούντωση, ένα “τι έγινε παιδιά”; Αλλά επειδή συνάμα είμαι, πάντα κατά δήλωση μου, και ανυπόφορα λογικός συλλογίζομαι “να το ψάξω μην και άδικα το προσπαθώ εδώ και τόσα χρόνια και πολεμάω την αντικατάσταση της βλάβης και του προβλήματος και της αδικίας και όλων των σχετικών”.

Μπαίνω (έτσι το λένε), λοιπόν, στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (μα πολύ κοινής όμως!) της δικτυακής Πύλης Για Την Ελληνική Γλώσσα πληκτρολογώ: “αποκατάσταση” και ιδού τι αντίκρισαν τα ματάκια μου:

αποκατάσταση η [apokatástasi] Ο33 : η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του αποκαθιστώ. 1α. η επαναφορά, η επάνοδος στην προηγούμενη (καλή, ορθή, φυσιολογική) κατάσταση, θέση κτλ.: ~ της βλάβης / της ζημιάς / της αδικίας. ~ της τάξης / της επικοινωνίας / της κυκλοφορίας / της λειτουργίας. ~ της εθνικής ενότητας / της δημοκρατίας / της αλήθειας. ~ της υγείας / της τιμής / της υπόληψης κάποιου. Επαγγελματική ~. β. ~ ενός κτιρίου / μνημείου, η επαναφορά ενός κτίσματος στην αρχική του μορφή με αναστηλωτικές ή επισκευαστικές εργασίες ή και με απομάκρυνση πρόσθετων στοιχείων. || ~ ενός κειμένου, η επαναφορά του όσο γίνεται πλησιέστερα στην αρχική του μορφή, με επιδιόρθωση των φθορών, των αλλοιώσεων που έχει υποστεί. || (γλωσσ.) ~ μιας λέξης / ενός γλωσσικού τύπου κτλ., για λέξη / γλωσσικό τύπο που δε μαρτυρείται: ~ των λέξεων της ινδοευρωπαϊκής. 2α. η εξασφάλιση (κυρ. οικονομική) του μέλλοντος κάποιου από κπ.: Πριν πεθάνει φρόντισε για την ~ της γυναίκας και των παιδιών του. || (ειδικότ. για γυναίκα) ο γάμος. β. οι ενέργειες για την εγκατάσταση και την οικονομική εξασφάλιση κάποιου: H ~ των προσφύγων / των σεισμοπλήκτων / των ακτημόνων. 3. οι ενέργειες για να αποδοθεί σε κπ. κτ. που του στερήθηκε, που του αφαιρέθηκε προηγουμένως: H πολιτεία φρόντισε για την ~ όσων διώχθηκαν από τη δικτατορία.

[λόγ.: 1: αρχ. ἀποκατάστα(σις) -ση· 2, 3: κατά τις σημ. του αποκατασταίνω, αποκαθιστώ] 

Ώστε και με την ευλογία των γραμματιζούμενων θα αποκαθιστούμε πλέον αράδα βλάβες, ζημιές και αδικίες; Και θα το πράττουμε με πλήρη αγνότητα γνωρίζοντας ότι επαναφέρουμε την “καλή, ορθή, φυσιολογική” κατάστασή τους; Ιδού, λοιπόν, που βλάβες, ζημιές, αδικίες και κάθε κακό, δικαιούμαι να προσθέσω, έχει, κληρονομικώ δικαίω, μια καλή, ορθή και φυσιολογική κατάσταση την οποία επαναφέρουμε. Θυμήθηκα τον νυν Δήμαρχο Μαραθώνα (Ηλία Ψινάκη) που ξεστόμιζε τα μύρια όσα  και συμπλήρωνε “με την καλή έννοια”.

Ώστε λοιπόν με το “αποκατάσταση” βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι Δημοκρατία, εθνική ενότητα, αλήθεια, βλάβες, ζημίες και αδικίες; Και με τη λογική του συντάκτη του λήμματος το “αποκατάσταση του δίκιου”, συγγνώμη (ναι, με δύο γ) για τον βαρβαρισμό, είναι ισοδύναμο με το “αποκατάσταση της αδικίας”; “Και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ”;

Ομολογώ ότι εκνευρίστηκα πολύ. Με τα λίγα Ελληνικά που γνωρίζω περίμενα, αν όχι την καταδίκη, τουλάχιστον τη μη προτεινόμενη χρήση του “αποκατάσταση της βλάβης”, και όλων των σχετικών, το οποίο στα αυτιά μου ηχεί εξαιρετικά κακόηχα και όχι μόνο.

Να μην τα πολυλογώ, δάγκωσα τη γλώσσα μου και άφησα την “αποκατάσταση της βλάβης”, του υπηρεσιακού κειμένου, να περάσει. Σκέφτηκα όμως, όταν επιστρέψω στο σπίτι μου να το ψάξω λίγο περισσότερο.

Επέστρεψα, μάζεψα τα λεξικά μου, αυτά που βλέπετε στην φωτογραφία της αρχής της εγγραφής, ετοιμάστηκα. Άρχισα να ψάχνω τα λήμματα “αποκατάσταση” και “αποκαθιστώ”. Στα παλαιότερα, βεβαίως, δεν υπήρχε το παραμικρό για την “αποκατάσταση της βλάβης”. Αυτό που  υπήρχε σε όλα, σαν δευτερεύουσα έννοια, ήταν “επανόρθωση”. Αλλά, επιτρέψτε μου, άλλο η “επανόρθωση” της βλάβης και άλλο η “αποκατάσταση” της. Το πρώτο θα μπορούσα ίσως και να το δεχτώ, το δεύτερο μου φέρνει ναυτία.

Άνοιξα και το “Χρηστικό λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας”, της κυρά-ακαδημίας Αθηνών, το οποίο, τρομάρα μου, έσπευσα να αγοράσω. Η ίδια γεύση με το διαδικτυακό λεξικό. Και τούτοι, συνεπώς, αποκαθιστούν βλάβες και προβλήματα. Η δικαιολογία τους; Ότι “αποκατάσταση” σημαίνει και “επισκευή, επιδιόρθωση”. Αμ, κυρά μου άλλο το ορθό “επιδιόρθωση της βλάβης” και άλλο το εμετικό “αποκατάσταση της βλάβης” (κι ας επαναλαμβάνομαι). Επιπλέον, έχουν κι ετούτοι ένα τρανό “Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή . . . μπλα μπλα μπλα” και έτσι αδυνατώ να παραθέσω τις σοφίες τους μην και βρεθώ μπλεγμένος.

Νόμιμοι λοιπόν όλοι οι γραμματιζούμενοι και παραμορφωμένοι που με τα νεοελληνικά τους αποκαθιστούν βλάβες, ζημιές, δημοκρατίες και αλήθειες παρωχημένοι και γραφικοί εμείς που “αποκαθιστούμε την ομαλή λειτουργία” άντε και καμιά αλήθεια (βρε πως αλλάζουν οι καιροί και τα εισαγωγικά!).

Διαβάζω και στο περιοδικό “Κ”, ένθετο στο φύλλο της Καθημερινής της 23/11/2014, μια συνέντευξη του κ. Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, καθηγητή γλωσσολογίας και συντάκτη – επιμελητή του λεξικού της ακαδημίας (της άλλης, η οδός γράφεται με κεφαλαίο Α) παρακαλώ και βγάζω συμπέρασμα. Ερωτά η κα Μπακογιάννη (σχετικά με το ταυτόχρονο σωστού και λάθους):

Όπως οι «στήλες» και οι «στύλοι» του Ολυμπίου Διός;

και απαντά ο κ. καθηγητής:

Όχι. Όμως, όταν το λάθος επικρατήσει, παύει να είναι λάθος. Υπάρχει πιο γελοία διατύπωση από το «υιοθέτησα ένα κοριτσάκι»;

Α, μπα! Ώστε έτσι; Και οι υπερασπιστές της Ελληνικής γλώσσας, οι, άνευ εισαγωγικών, μορφωμένοι τι πράττουν, πώς αντιδρούν; Πόσο επιμένουν και τονίζουν και υπερασπίζονται το σωστό; Μήπως, όπως στην περίπτωση των πιο πάνω λεξικών, επιλέγουν να το βουλώσουν, να συναγελαστούν και να νομιμοποιήσουν την όποια μπούρδα του κάθε ανελλήνιστου πολιτικού, δημοσιογράφου ή τηλεοπτικού αστέρα. Μήπως θα πρέπει να περιμένουμε, στο πνεύμα αυτό, στην επόμενη έκδοση του λεξικού της ακαδημίας να δούμε και το λήμμα “ανεξαρτήτου” να τρώει, ως λάθος που επικράτησε και βαφτίστηκε σωστό, τη θέση του ντεμοντέ, πλέον, “ανεξαρτήτως”. Μήπως να διαγράψουμε και το “τυχούσα” μιας και όλοι οι καλλιεπείς γνώστες της Ελληνικής χρησιμοποιούν στη θέση του το “τυχόν” (κι όποιον πάρει ο χάρος); Κι αν ο καθηγητής σημειώνει το «υιοθέτησα ένα κοριτσάκι» ως γελοίο, που είναι, γιατί δέχεται να νομιμοποιήσει το εξίσου γελοίο “αποκατάσταση της βλάβης”;

Ειλικρινά αδυνατώ να αποδεχθώ την “αποκατάσταση της βλάβης”, και τα συναφή, και να συναγελαστώ με πρωθυπουργούς, τραπεζίτες, δημοσιογράφους και καθηγητές της σειράς που χρησιμοποιούν τέτοιες μοντέρνες εκφράσεις. Θα συνεχίσω να λέω και να γράφω τα παλιομοδίτικα που έμαθα στο σχολείο αλλά, από την άλλη, θα προσπαθήσω να μη διορθώνω εκφράσεις του τύπου “αποκατάσταση” του ό,τι γουστάρεις (από δημοκρατία μέχρι ζημιά και από αλήθεια μέχρι ψέμα – πάντα, όμως, με καλή, ορθή, φυσιολογική έννοια για να μην ξεχνάμε και τη λεξικάρα της Πύλης).

Περαστικά μου (ή μήπως μας;)!

Υ.Γ. Χρόνια Πολλά στην ΑΚ που σήμερα έχει την ονομαστική της γιορτή.

Ένα κλικ μακριά “Με Tον Mαλάκα...” του Γιάννη Μηλιώκα:

25/11/2014