Άνοιξα και πάλι το τετράδιο (μου) «Τα άλλα Κείμενα». Σταμάτησα στην εγγραφή με αύξοντα αριθμό είκοσι (20). Αναθυμήθηκα. Μια επιστολή που είχα ταχυδρομήσει στην πρωτεξαδέλφη μου Μαρία Λ. κατά τη θητεία μου στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού (ΣΕΑΠ), στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Τριάντα εννέα, σχεδόν σαράντα πια, έτη μετά, έχω την αίσθηση ότι υπάρχουν κάποια πραγματάκια στην επιστολή αυτή που αξίζει τον κόπο να, ακόμα και σήμερα, διαβαστούν.
20. ΕΠΙΣΤΟΛΗ (Στη ΜΛ)
Αχ Μαρία! Μαρία!…
Πήρα πριν λίγο το γράμμα σου. Σε καταλαβαίνω αν και δε γνωρίζω πόσο αυτό μπορεί να σε βοηθήσει. Είμαι ένας καθρέφτης που πάνω του αντανακλάς τη σκέψη σου για να γυρίσει σε σένα. Δέχομαι.
Αγάπησε τη Μαρία τη σε χίλια κομματάκια. Κάποτε το δύσκολο καταντάει να είναι το να μην αδικηθείς και όχι το να μην αδικήσεις. Το “να μην αδικήσω” μπορεί να γίνει ένα κρησφύγετο των δειλών. Το χειρότερο “Η δειλία μπορεί να είναι μια στάση ζωής”. Οι για την “αγάπη” απορίες σου σχεδόν και δικές μου. Γιατί όμως να γυρεύουμε ορισμούς; Μοιάζει να γυρεύουμε ρούχα να ντύσουμε ένα πανέμορφο σώμα. Τα ρούχα τα πιο όμορφα πάνω του θα μοιάζουν κουρέλια.
Ποιο το νόημα της διάρκειας των στιγμών; Στιγμή (πλαταγίζω στο νου μου τη λέξη και ρουφάω την ετυμολογία της) είναι μια μαχαιριά στον καιρό και στο χώρο. Κάνε δικό σου το αίμα της πληγής και πια ξέχασέ την. Το αίμα των στιγμών να κυκλοφορήσει στις φλέβες μας.
Ρωτάς:
- Τι ζητάνε οι άνθρωποι;
Ο άνθρωπος μπορεί να είναι ένα σύμπαν. Φτάσε την ηδονή του να γίνεις όλα τα σύμπαντα. (Εγώ είμαι όλα τα σύμπαντα).
Δεν είναι κακό το να πονάς. Κακό είναι το να μη γνωρίζεις γιατί πονάς. Μη ζητάς από τους άλλους το σεβασμό που απολαμβάνεις από τον εαυτό σου. Οι “άλλοι” - όλοι οι άλλοι - είναι οι άλλοι και “συ” είσαι “συ”. Το γνωρίζω πόσο είναι δύσκολο το να είσαι “συ”. Όμως πως αλλιώς; Το να μου γράφεις, σε προηγούμενα γράμματα, “εγώ” είναι ήδη μια όμορφη κατάκτηση. Και όσο για τον εγωισμό που μπορεί να κρύβει το “εγώ” έχω να παρατηρήσω ότι και το χρυσάφι το νοθεύουμε για να μπορεί να αντισταθεί. Είναι κάτι ψυχές που μοιάζουν σφαίρες κλειστές εξακοντισμένες στο διάστημα. Μόνες κάτι ψυχές που ταξιδεύουνε. Να είσαι άραγε μια τέτοια; Οι μυστικές συγγένειες των νοήσεων, των τάσεων, των ψυχών. Ο συντονισμός μέσα στη μοναξιά και την απόγνωση. Πολλές φορές στο κρεβάτι μου συλλογιέμαι:
- Εγώ. Ποιος είμαι εγώ;
Γίνομαι ένας ξένος και
χάνομαι.
Θα το ’νιωσες και συ.
Μετά απ’ αυτά. Κουλουριάσου στο κρεβάτι σου. Μη βλέπεις κανένα. Μην ακούς τίποτα. Ζήσε τη γοητεία του να μην είσαι τίποτα. Του να ακινητείς μέσα στη κίνηση. Του να πηγαίνεις αντίθετα στο ρεύμα. Στοχάσου το παράλογο της ζωής μας και των σχέσεων μας και χαλάρωσε. Ηρέμησε και σκέψου και αποφάσισε. Και μετά σήκω και κτύπησε. Μέθυσε και νιώσε τη χαρά της απόφασης.
Έπραξες πολύ καλά που πίστεψες αυτή τη σχέση. Έπρεπε. Σου ήταν απαραίτητη για να ζήσεις. Όμως, Μαρία, ο χρόνος ξεφτίζει και ξανοσταίνει όλες τις σχέσεις. Η καταραμένη καθημερινή συναναστροφή που αφήνει τον απέναντι γυμνό. Είναι Μαρία η μοίρα των ανθρώπων. Και πρόσεξε πολύ. Δεν ξανάγινες παιδί. Δε θα γυρίσεις πίσω στη μοναξιά. Ήσουν πάντα παιδί και ήσουν πάντα μέσα στη μοναξιά. Δε θα ξαναγυρίσεις. Θα παραδεχτείς.
“Ξεκομμένη, χωρίς τίποτα να πιαστώ”. Μαρία πιάσου από τον εαυτό σου πρώτα και τους γονείς σου και τους φίλους και τη μουσική και τη φύση κι από παντού και θέριεψε. Γίνε θηρίο και πάτησε γερά. Δε μας μένει πολύς καιρός για να ζήσουμε. Δεν υπάρχει λόγος να ζητήσεις συγγνώμη από κανένα άνθρωπο. Και όσα έγιναν και όσα ειπώθηκαν και όσα έκανες και ότι είσαι, και τέλος πάντων όλα, είναι νόμιμα και σωστά καμωμένα. Και είναι νόμιμα γιατί γίνηκαν με τις συνθήκες που γίνηκαν. Και στο κάτω-κάτω το “αν” είναι φρικτό.
Μην παίρνεις καλογερίστικη στάση απέναντι στη ζωή. “Δεν υπάρχει άνθρωπος που να του κρατάω κακία. Μόνο πίκρα και παράπονο.” Μαρία να κρατάς πίκρα και παράπονο αλλά και κακία και μίσος και έχθρα και οτιδήποτε άλλο χρειαστεί. Δε μπορείς να δένεσαι με τους ανθρώπους μόνο με το μετάξι και το μπαμπάκι. Χρειάζεται και το αγκαθωτό σύρμα. Και είναι τόσο απαραίτητο όσο και το μετάξι.
Αν κάτι πρέπει να αποφύγεις αυτό δεν είναι η κακία ή το μίσος αλλά η υπερβολή. Και μη ξεχνάς ότι η υπερβολή είναι τέτοια ακόμα και στην αγάπη. Αν θέλεις σε μια σχέση να τα δώσεις όλα αυτό είναι δικαίωμά σου. Δεν είναι δικαίωμά σου να ζητάς τα όμοια από τον απέναντι. Είναι όμως δικαίωμά σου να ζητάς τα ανάλογα. (Τα πέντε δικά σου μπορεί να είναι περσότερα από τα πέντε του απέναντι. Να σου αρκεί να υπάρχει ένα τίμιο πέντε απέναντι σε πέντε).
Που θα σε βγάλει ο δρόμος που τραβάς; Μαράκι πουθενά. Εμείς δε βαδίζουμε για να βγούμε. Βαδίζουμε για τη χαρά των οάσεων μέσα στην έρημο. 'Η βαδίζουμε επειδή έτσι γουστάρουμε και στο κάτω-κάτω δεν έχουμε τίποτα καλύτερο να κάνουμε.
Να μιλήσω και για μένα εδώ. Λάσπη. Λάσπη. Λάσπη. Ζω σαν το γουρούνι. Βρέχει συνέχεια εδώ και τρεις μέρες. Ζούμε ανά δύο σε μικρά αντίσκηνα (θα δεις φωτογραφία). Απογοητευμένος από την ποιότητα των συναδέλφων. Δεν έχει σημασία. Υπομονεύω. Τώρα βρίσκομαι στο εστιατόριο (μια στεγασμένη αίθουσα 15x20 m2 περίπου) όπου κυριολεκτικά γίνεται χάβρα ιουδαίων. Μοιάζει τεκές. Έχω πονοκέφαλο. Σου έγραψα σε κατάσταση πυρετού.
Είναι Παρασκευή 7 με 8 το βράδυ. Θα φύγουμε πεζή (22 Km) την Τρίτη το μεσημέρι. Είμαι βρόμικος σαν γουρούνι και δυνατός σαν ταύρος. Ζω μέσα στη λάσπη. Μεθάω με το κρασί της σκέψης μου. Πετάω ακόντια με “θα” και τα καρφώνω παντού. Ακόμα και στο κορμί της κάθε Κατερίνας. Έχω γλυκές απορίες για τη ζωή μου. Και δε με νοιάζει. Πλέω στο πέλαγο και μου φτάνει. Πλέω στο πέλαγο και μπορώ να γράψω πράγματα όπως:
Πνίγομαι αγάπη πνίγομαι
Στο χώρο στο χρόνο στις σκέψεις
Πατώ στη γης δε με κρατά
Κι ο χρόνος δε μ’ ορίζει
Κι όταν σκεφτώ τη σκέψη σου
Το γύρω μου ανθίζει
Έτσι.
Μαράκι θα σου ταχυδρομήσω τα χαρτιά αυτά από το Ηράκλειο στις 14/1/81. Επειδή με τη σειρά σου γίνηκες καθρέφτης θέλω να σε παρακαλέσω να μου επιτρέψεις να αντιγράψω, όταν έλθω, αυτό το κείμενο.
Σε αγαπάω
9/1/81 Καταυλισμός ΣΕΑΠ / Επιστολή στη Μαρία Λ.
Να Προσέχετε, να Αντέχετε, να είσαστε Τυχεροί, να είσαστε Καλά.
Ένα κλικ μακριά το βασικό θέμα από την
ταινία «Η Λίστα του Σίντλερ» [1993], με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου,
υπό τη διεύθυνση του Gavin Greenaway σε μουσική του μέγιστου John Williams:
10/11/2020
Γράφονται τέτοια γράμματα; Πόσο φιλοσοφημένος θα πρέπει να είναι ο αποστολέας, πόσο ''διαβασμένος'' ο παραλήπτης και τί υπέροχη αυτή η σχέση επιπέδου στη ζωή και των δύο!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα Νικ.
Καλημέρα Στελ,
ΔιαγραφήΚάθε εποχή έχει τη γοητεία της. Ομολογώ ότι χαίρομαι που έζησα και την εποχή που υπήρχε η διαδικασία της σύνταξης και ανταλλαγής επιστολών. Έπρεπε, εν προκειμένω, να σκεφτείς, να ζυγίσεις, να καθαρογράψεις δίχως τις ευκολίες του πληκτρολογίου.
Όντως με την Μαρία έχουμε, από τότε, μια ιδιαίτερη σχέση.
Να είσαι Καλά :)
Καθρέφτες λοιπόν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠερίεργα που ήταν τα γράμματα των φαντάρων. Μεγάλο σχολείο η στρατιωτική θητεία. Ξαφνικά έπρεπε να συ ζήσεις με τόσους πολλούς και τόσο έντονα διαφορετικούς ανθρώπους, κουλτούρες, μορφωτικό πνευματικό επίπεδο κλπ Όλα διαφορετικά.
Φυσικά και δεν έχω πάει στρατό, αλλά όταν οι άντρες αρχίζουν τέτοιες ιστορίες μαζεύομαι και γίνομαι σφουγγάρι.
Με πόσες στάσεις ήταν μια πεζοπορία 22 χιλιομέτρων; Σε αυτά τα σχοινάκια μένατε πάντα οι ίδιοι δύο ή αλλάζατε;
Εντάξει να γνωρίζεσαι με τις διάφορες μυρωδιές του σώματός σου αλλά δεν είναι και εύκολο να αντέχεις τις μυρωδιές του άλλου. Μόνο μια συνεχή επαφή σου δίνει την πολυπόθητη ανοσία οσμής ή όπως αλλιώς λέγεται δεν ενθυμούμαι η ξανθιά.
Να προσέχεις να αντέχεις να είσαι τυχερός να σαι καλά :)
Καλημέρα Μάνια,
ΔιαγραφήΌντως, μεγάλο σχολείο η στρατιωτική θητεία και σίγουρα απαιτούσε την σχετική προσαρμογή. Ομολογώ ότι δεν θυμάμαι να κάναμε κάποιες στάσεις κατά την διάρκεια της πορείας αλλά, το πιθανότερο, είναι να κάναμε.
Στα σκηνάκια μέναμε πάντα οι ίδιοι δύο. Όσο για τις οσμές, μιας και δεν φημίζομαι για την όσφρησή μου, δεν αντιμετώπισα κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα.
Αντιγράφω από το χειρόγραφο ημερολόγιό μου:
Ο καταυλισμός και η πορεία στάθηκαν καλές, τελικά, εμπειρίες. Δέκα μέρες στον καταυλισμό με συνεχή βροχή και ζώντας μέσα στη λάσπη. Η απογοήτευση από το επίπεδο των συναδέλφων μου. Απογοήτευση που δεν χρειάζεται να σου εξηγήσω (Κι όμως έρχονταν στιγμές που όλα έμοιαζαν σωστά και καλά. . .). Η πορεία και αμέσως μετά η παρέλαση στην πλατεία της Σχολής με την Αν/χη Τσαγκαρουλάκη να χαιρετά. Η συγκίνηση μου που λίγο έλειψε να φτάσει ως το κλάμα. Ποια χαρά και ποια ευτυχία θα πρέπει να αισθάνονται όσοι γυρίζουν από μία μάχη;
Αυτά.
Ευχαριστώ για τις προτροπές.
Να είσαι Καλά :)