1276. Μένουμε Σπίτι!

Ο πλανήτης μας βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Κλεισμένοι στα σπίτια μας βιώνουμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Κάτι πρέπει να κάνουμε, να αντισταθούμε. Το διάβασμα είναι μια λύση. Το να συντηρείς ένα διαδικτυακό ημερολόγιο μια άλλη. Το ένα θα μπορούσε να φέρει το άλλο. Στην περίπτωσή μου λειτούργησε. Από τα, αγαπημένα, διαβάσματά μου το επίγραμμα που ακολουθεί:

5.132 ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ

Ὢ ποδός, ὢ κνήμης, ὢ τῶν (ἀπόλωλα δικαίως)
μηρῶν, ὢ γλουτῶν, ὢ κτενός, ὢ λαγόνων,
ὤμοιν, ὢ μαστῶν, ὢ τοῦ ῥαδινοῖο τραχήλου,
ὢ χειρῶν, ὢ τῶν (μαίνομαι) ὀμματίων,
ὢ κατατεχνοτάτου κινήματος, ὢ περιάλλων
γλωττισμῶν, ὢ τῶν (θῦ΄ ἐμὲ) φωναρίων.
εἰ δ΄ Ὀπικὴ καὶ Φλῶρα καὶ οὐκ ᾄδουσα τὰ Σαπφοῦς,
καὶ Περσεὺς Ἰνδῆς ἠράσατ΄ Ἀνδρομέδης.

Ένα επίγραμμα του Φιλόδημου, για τον οποίο έχω γράψει, εκτενώς θα έλεγα, εδώ και από την αγαπημένη Παλατινή Ανθολογία (Πέμπτο βιβλίο: Ερωτικά Επιγράμματα) η οποία στο ημερολόγιο αυτό έχει τη δική της ετικέτα και μετράει ήδη σαράντα έξι (46) εγγραφές (συμπεριλαμβανομένης της παρούσας). Η μετάφραση, ας την πούμε έτσι, του επιγράμματος, που ακολουθεί, είναι της ταπεινότητας μου:

5. 132 ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ

Τι πόδι, τι γάμπα, τι (δικαίως χάνομαι!) μπούτια,

τι γλουτοί,  τι σχισμή και τι λαγόνες,

τι ώμοι, τι βυζιά, τι λεπτός λαιμός,

τι χέρια, τι (τρελαίνομαι!) μάτια,

τι μαυλιστική κίνηση, τι υπέροχα γλωσσόφιλα, τι  (θυσιάστε με!) φωνούλες.

Κι αν είναι από την Ιταλία και Φλώρα και δεν τραγουδά τα της Σαπφούς και ο Περσέας εράστηκε την Ινδή Ανδρομέδα.

Προκειμένου να, κατ’ αυτόν τον τρόπο, εκτεθώ διάβασα και συμβουλεύτηκα, μεταξύ άλλων, και τέσσερεις μεταφράσεις ειδικότερων από εμένα. Τώρα, και αν έχετε την απορία, γιατί τόλμησα να επιχειρήσω μια δική μου μετάφραση ας το αποδώσουμε στην αγάπη που έχω για την ελληνική γλώσσα και στην επιθυμία μου να μην αποκρύψω την αίσθησή μου για αυτήν.  

Για λόγους πληρότητας παραθέτω και την μετάφραση του Γιώργου Καραμανώλη, από το εξαιρετικό βιβλίο του «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Τα επιγράμματα», ISBN: 978-960-8097-17-9 (σελίδα 107):

5. 132 ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ

Τι πόδια, θεέ μου, τι γάμπες και τι μηροί (θα λιποθυμίσω)

  τι πισινά, τι εφηβαίο και τι λαγόνες

τι ώμοι, θεέ μου, και τι στήθη, και τι λεπτός λαιμός είναι αυτός,

  τι χέρια και τι μάτια (θα τρελαθώ τελείως),

μα και με τι τέχνη κουνιέται και τι φιλιά υπέροχα μοιράζει

  και τι φωνούλα είναι αυτή (πάρτε με για θυσία)·

Τι κι αν είναι μια Ιταλίδα Φλώρα που δεν ξέρει να τραγουδά

                                                   Τους στίχους της Σαπφούς

  κι ο Περσέας ερωτεύτηκε κάποτε την Ινδή Ανδρομέδα. 

Ακολουθούν κάποιες σημειώσεις σχετικές με λέξεις που εμφανίζονται στο πρωτότυπο κείμενο και τις οποίες συμβουλεύτηκα προκειμένου να επιχειρήσω αυτό που επιχείρησα. . .

κτείς, κτενός, ὁ,

comb, Pherecr.100; πύξινος κ. AP6.211 (Leon.), Edict.Diocl.13.3, cf. Luc.Am.44: hence, of toothed objects,

comb in the loom, by which the threads of the warp are kept separate, AP6.247 (Phil.); κναφικὸς κ. comb for carding wool, Tim.Lex.s.v. κνάφος.

rake, AP6.297.5 (Phan.), Ph.Bel.100.10 (pl.).

horn of the lyre, Hsch.: pl., of the constellation Lyre, Eratosth.Cat. 24.

fingers, χερῶν ἄκρους κτένας A.Ag.1594.

ribs, Opp. C.1.296, Hsch.

virilia, pubes, Hp.Aph.7.39, Art.51; pudenda muliebria, Call.Fr.308, AP5.131 (Phld.), Ruf.Onom.109, Sor.2.18.

in pl., cutting-teeth, incisors, Poll.2.91.

bivalve shellfish, scallop, Philyll.13, Archipp.24, Anaxandr.41.62 (anap.), Alex. 170, prob. in Theoc.14.17, cf. Arist.HA525a22, al.

dual κτένε, perh. = scallopings (ornaments on a garment), IG12.386.8; cf. κτενωτός.

caruncula lachrymalis, Arist.HA491b25 (cf.Gal.4.796).

bandage, Sor.Fasc.25. (For πκτεν-, cf. πέκω, Lat.pecten: the correct form (κτείς) of the nom. is found in IG22.1425.376; later κτήν, q.v.)

ῥᾰδῐνός, ή, όν, Aeol. βράδῐνος [ᾰ], α, ον, poet. Adj.

slender, taper, ἱμάσθλη Il.23.583; ἄκοντες Stesich.53; κίονες Ibyc.58; of plants, ὄρπαξ Sapph.104; φοῖνιξ Thgn.6; κυπάρισσοι Theoc.11.45, 27.46.

of the limbs or body, taper, slim, slender, πόδες h.Cer.183, Hes.Th.195; χεῖρες Thgn.1002, cf. Ath.Mitt.17.272 (Athens, ii A.D.); μηροί Anacr. 66; πῶλοι Id.165 (unless in signf. 3); βραδίναν Ἀφροδίταν Sapph.90; παῖς Theoc.10.24; σώματα X.Lac.2.5; ῥ. τῷ μήκει τοῦ σώματος Plu.2.723d; of the neck, Aret.SD1.8; τράχηλος AP5.131 (Phld.); πτέρυγες (of a cicada) ib.7.200 (Nic.).

generally, soft, tender, ῥαδινῇ τῇ κόμῃ, of ivy, Ach.Tat.1.15; δέρμα προβάτου ὡς ὅτι ῥαδινώτατον Id.3.21: metaph., tender or mobile, ὄσσε A.Pr.401 (lyr.); and the Gramm. (Sch.A. l.c.) give εὐκίνητος among other interpretations.

κατάτεχνος, ον,

artificial, κίνημα (v.l. κακο-) AP5.131 (Phld., Sup.); τὸ κ. Plu.2.79b; epith. of Callimachus the sculptor, Vitr.4.1.10codd. (sed leg. κατατηξίτεχνος); cf. κακιζότεχνος.

περίαλλος, ον,

before all others: Adv. περίαλλα before all, h.Pan. 46, Pi.P.11.5, Ar.Th.1070 (=E.Fr.115, lyr.), A.R.2.217, 3.529, dub. in S.OT1219 (lyr.).

as Adj., superlative, γλωττισμοί AP5.131 (Phld.).

γλωττ-ισμός, ὁ,

lascivious kiss, AP5.131 (Philod., pl.).

Ὀπῐκοί, οἱ,

the Opici or Osci (Opsci, Fest.p.218 L.), an ancient people of Southern Italy, Arist.Pol.1329b19, Str.5.4.3:—also Ὄπικες, v.l. in Th.6.2 ; Ὀπικία, ἡ, their country, ib.4 : hence,

Ὀπικός, ή, όν, barbarous, AP5.131 (Phld.), cf. Juv.3.207 : hence ὀπικίζω, = βαρβαρίζω, Lyd.Mens.1.13, as v.l. for ὀππικίζω ; also ὀφφικίζω ibid. : ὀππικιστής, opicus, Gloss.

Ένα κλικ μακριά ο Toto Cutugno στο κλασικό, όμορφο και αγαπημένο “L’Italiano (Lasciatemi Cantare)” [1983] με την ευχή γρήγορα να αποκατασταθεί η ηρεμία στη γειτονική μας αυτή χώρα που τόσο βάναυσα πλήττεται από τον κοροναϊό:

26/03/2020