1264. Παλατινή Ανθολογία / Σκωπτικά Επιγράμματα

Η Παλατινή Ανθολογία, στο ημερολόγιο αυτό, διαθέτει ακόμα και δική της, ομώνυμη, ετικέτα, στη στήλη δεξιά. Η συντριπτική πλειονότητα των εγγραφών που έχουν ετικετοδοτηθεί με την πιο πάνω ετικέτα αφορά επιγράμματα, και τη μετάφρασή τους βεβαίως, από το πέμπτο βιβλίο της εν λόγω Ανθολογίας, αυτό που περιλαμβάνει τα ερωτικά επιγράμματα.

Η ζωή μας όμως δεν είναι μόνο έρωτας, είναι και άλλα πράγματα πολλά. Έτσι και στην Παλατινή Ανθολογία, ανάμεσα στα άλλα, περιλαμβάνεται και ένα βιβλίο, το ενδέκατο, με συμπωτικά και σκωπτικά επιγράμματα. Τέσσερα από αυτά, τα σκωπτικά, επιγράμματα παρατίθενται στη συνέχεια, με βοήθεια όσον αφορά τη μετάφρασή τους, από το σχετικό βιβλίο των εκδόσεων Κάκτος:

77. ΛΟΥΚΙΛΛΙΟΥ

Εἰκοσέτους σωθέντος Ὀδυσσέος εἰς τὰ πατρῷα

 ἔγνω τὴν μορφὴν Ἄργος ἰδὼν ὁ κύων·

ἀλλὰ σὺ πυκτεύσας, Στρατοφῶν, ἐπὶ τέσσαρας ὥρας

 οὐ κυσὶν ἄγνωστος, τῇ δὲ πόλει γέγονας.

ἢν ἐθέλῃς τὸ πρόσωπον ἰδεῖν ἐς ἔσοπτρον ἑαυτοῦ,

 “Οὐκ εἰμὶ Στρατοφῶν,” αὐτὸς ἐρεῖς ὀμόσας.

Όταν ο Οδυσσέας σώθηκε μετά από είκοσι χρόνια στην πατρίδα του, ο σκύλος Άργος, τον είδε και τον αναγνώρισε· εσύ όμως, Στρατοφώντα, πυγμαχώντας επί τέσσερις ώρες, έγινες αγνώριστος όχι στα σκυλιά αλλά στην πόλη. Αν θελήσεις να κοιτάξεις το πρόσωπό σου στον καθρέφτη, κι ο ίδιος θα ορκιστείς λέγοντας: «Δεν είμαι ο Στρατοφώντας».

82. ΝΙΚΑΡΧΟΥ

Πέντε μετ' ἄλλων Χάρμος ἐν Ἀρκαδίᾳ δολιχεύων,

 θαῦμα μέν, ἀλλ' ὄντως ἕβδομος ἐξέπεσεν.

“Ἓξ ὄντων,” τάχ' ἐρεῖς, “πῶς ἕβδομος;” εἷς φίλος αὐτοῦ

 “Θάρσει, Χάρμε,” λέγων ἦλθεν ἐν ἱματίῳ.

 ἕβδομος οὖν οὕτω παραγίνεται· εἰ δ' ἔτι πέντε

 εἶχε φίλους, ἦλθ' ἄν, Ζωίλε, δωδέκατος.

Ο Χάρμος, ενώ έτρεχε μαζί με πέντε άλλους στην Αρκαδία, θαύμα μεν, αλλά πραγματικά ήρθε έβδομος. Ίσως θα πεις: «Αφού ήταν έξι, πώς ήρθε έβδομος;» Ένας φίλος του ήρθε με τα ρούχα του λέγοντας: «Θάρρος, Χάρμε». Έτσι βγήκε έβδομος. Αν είχε ακόμα πέντε φίλους, θα ερχόταν, Ζωίλε, δωδέκατος.

84. ΛΟΥΚΙΛΛΙΟΥ

Οὔτε τάχιον ἐμοῦ τις ἐν ἀντιπάλοισιν ἔπιπτεν

 οὔτε βράδιον ὅλως ἔδραμε τὸ στάδιον·

δίσκῳ μὲν γὰρ ὅλως οὐδ' ἤγγισα, τοὺς δὲ πόδας μου

 ἐξᾶραι πηδῶν ἴσχυον οὐδέποτε·

 κυλλὸς δ' ἠκόντιζεν ἀμείνονα· πέντε δ' ἀπ' ἄθλων

 πρῶτος ἐκηρύχθην πεντετριαζόμενος.

Ούτε κάποιος από τους αντιπάλους μου έπεσε πιο γρήγορα ούτε και διένυσε το στάδιο πιο  αργά από εμένα. Όσο για τον δίσκο, καθόλου δεν τον άγγιξα, ενώ ποτέ δεν μπόρεσα να σηκώσω τα πόδια μου για να πηδήξω· ένας ανάπηρος θα ακόντιζε καλύτερα· στο πένταθλο ανακηρύχτηκα ο πρώτος που έχασε και στα πέντε αθλήματα.

86. ΑΔΗΛΟΝ

Τὸ στάδιον Περικλῆς εἴτ' ἔδραμεν εἴτ' ἐκάθητο,

 οὐδεὶς οἶδεν ὅλως· δαιμόνιος βραδυτής.

ὁ ψόφος ἦν ὕσπληγος ἐν οὔασι, καὶ στεφανοῦτο

 ἄλλος, καὶ Περικλῆς δάκτυλον οὐ προέβη.

ΑΓΝΩΣΤΟΥ

Κανείς απολύτως δεν γνώριζε αν ο Περικλής έτρεχε ή καθόταν στον αγώνα ενός σταδίου· απίστευτα βραδυκίνητος! Ο ήχος της εκκίνησης αντηχούσε στα αυτιά, άλλος στεφανωνόταν νικητής, και ο Περικλής δεν προχώρησε ούτε ένα δάχτυλο.

Να σημειώσω, για πολλοστή φορά, ότι η μετάφραση είναι απλά βοηθητική. Σημασία έχει η ομορφιά και η κομψότητα που αποπνέει το αρχαίο κείμενο!

Ένα κλικ μακριά η Marie Laforêt στο δροσερό “Mon Amour Mon Ami” [1967]:

19/01/2020