Τετάρτη 14 Μαΐου 2025

1584. Βίκτορ Ουγκό «Οι Άθλιοι» και οι Χοντράδες

 

Σύμφωνα με τα γραπτά μου που, πλέον, είναι πληκτρολογήματα, στην Τ47 το έργο του Βίκτωρος Ουγκό «Οι Άθλιοι», θα πρέπει να υπάρχει σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις. Αυτές που στον πίνακα που ακολουθεί εικονίζονται:


Όμως, τα τρία πρώτα βιβλία στάθηκε αδύνατο να τα εντοπίσω στα ράφια, ή τα ντουλάπια της Τ47, που φιλοξενούν βιβλία. Έφαγα τον τόπο, που λένε. Κανένα αποτέλεσμα. Άφαντα τα βιβλία! Ελπίζω, κάποια στιγμή, απρόσμενα να βρεθούν μπροστά μου.

Όταν αποφάσισα να διαβάσω τους «Άθλιους» πήρα στα χέρια μου τον πρώτο τόμο του εκδοτικού οίκου «4π». Και πολύ καλά έκανα, όπως εκ των υστέρων διαπίστωσα. Αν κάποιος συγκρίνει μέγεθος βιβλίων και πλήθος σελίδων μπαίνει σε σκέψεις δεύτερες για την πληρότητα των εκδόσεων του «Βήματος» και του «Λιβάνη»

Λοιπόν, το έψαξα. Για μία ακόμα φορά απογοητεύτηκα και αισθάνθηκα εξαπατημένος για την έκδοση του «Βήματος». Οι «Άθλιοι» του είναι όντως άθλιοι μιας και, τελικά, αποτελούν «έκδοση» σύμφωνα με τα γούστα του εκδότη. Έκδοση το περιεχόμενο της οποίας αποτελεί περίληψη του έργου δίχως πουθενά, βεβαίως, να δηλώνεται κάτι τέτοιο. Επανάληψη, λοιπόν και δυστυχώς, του:


της Πέμπτης, 15 Αυγούστου 2019.

Όσο για τους τρεις τόμους των εκδόσεων «Λιβάνη», που δόθηκαν με φύλλα της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, βρήκα στο διαδίκτυο την εγγραφή «Επιστολή του Κώστα Δεσποινιάδη στον Δρόμο», στην οποία αναφέρεται:

Δυστυχώς όμως η μετάφραση του Γιάννη Κουχ (έχω την υποψία ότι πρόκειται για μεταφραστικό ψευδώνυμο του Γιάννη Κουχτσόγλου) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη (και προ ετών μοίρασε η Ελευθεροτυπία) είναι συντομευμένη κατά πολύ σε σχέση με το γαλλικό πρωτότυπο, δίχως αυτό να αναφέρεται, παραπλανώντας έτσι τον ανυποψίαστο αναγνώστη. Ο μεταφραστής μάλιστα, δεν έχει παραλείψει απλώς κάποια κεφάλαια –πρακτική που συνηθιζότανε παλαιότερα, και το αναφέρω αυτό γιατί η μετάφραση του Γιάννη Κουχ πρωτοκυκλοφόρησε το 1953 από την Μορφωτική Εταιρεία– αλλά έχει στην κυριολεξία μεταγράψει, και όχι μεταφράσει, μια «σύνοψη» του πρωτοτύπου.

Καλώς, λοιπόν, διάβασα το έργο στην έκδοση της «4π» το οποίο δεν μοιάζει κουτσουρεμένο και περιέχει στην ολότητά τους τις εκτενείς αναφορές του συγγραφέα, μεταξύ άλλων, στο Βατερλό, στην Αργκό, στη διαφορά Στάσης / Επανάστασης και στους υπονόμους του Παρισιού.


Με τα όσα θα αναφέρω στη συνέχεια δεν θέλω καθόλου να υποτιμήσω την προσπάθεια και τον μόχθο των τριών μεταφραστριών και των δύο μεταφραστών του έργου που επιμελώς διάβασα ούτε και το συνολικό αποτέλεσμα.

Μόνο που να, υπάρχουν αβλεψίες και τρεις (3) χοντράδες που δυστυχώς δεν περνούν απαρατήρητες και χαλάνε την απόλαυση της ανάγνωσης. Θα επαναλάβω πως είμαι με το μέρος των μεταφραστών. Και είμαι δύο και τρεις και πέντε φορές με το μέρος τους όταν για το συγκεκριμένο έργο υπάρχουν όχι μία, όχι δύο, αλλά, πέντε επιμελήτριες!

Ποια λοιπόν ήταν η συνεισφορά των εν λόγω κυριών όταν τρεις φορές περνάει κάτω από τη μύτη τους η ύπαρξη, στο έργο, αυτοκινήτων πριν καν αυτά εμφανιστούν στους δρόμους του Παρισιού; Και πόσα ελληνικά πρέπει να μην γνωρίζει ένας επιμελητής, ή μία επιμελήτρια στην περίπτωσή μας,  για να αφήνει, πέραν όλων των άλλων, το «μέσα» να συνοδεύει ρήματα όπως «εισχωρώ», «εισβάλλω» κ.λ.π.

Ακολουθούν, λοιπόν, σχόλια για κάποια σημεία τα οποία υπογράμμισα και σημείωσα το γνωστό «ε;!», στο περιθώριο, όταν διάβαζα τους δύο του έργου τόμους.

Πάμε!

ΤΟΜΟΣ Α'

Σελίδα 22:

Όταν μετέφεραν το λόγο του στον εφημέριο αυτός είπε. . .

Όταν μετέφεραν το λόγο του στον επίσκοπο αυτός είπε. . .

Σελίδα 32

. . . για να μην περιπέσει σε σφάλμα μαζί μας

. . . για να μην περιπέσει σε σφάλμα απέναντί μας

Σελίδα 33

«Όπως και τον εαυτό σας κύριε κόμη» διέκοψε ο επίσκοπος, ο οποίος συνέχισε.

«Όπως και τον εαυτό σας κύριε κόμη» διέκοψε ο επίσκοπος. Ο γερουσιαστής συνέχισε.

Σελίδα 51

Και το αποστολικό αξίωμα διόλου δεν περιφρονεί το μισθό ενός κανονικού.

Προφανώς δεν βγαίνει νόημα (παρά μόνο για τους μεταφραστές και τους «επιμελητές» της έκδοσης, ίσως). Ανέτρεξα στην αντίστοιχη φράση τής στα Αγγλικά μετάφρασης που ήταν:

«the apostleship does not disdain the canonship»

Ούτε «μισθός». Λοιπόν, ούτε τίποτα.

Η δυσκολία στη μετάφραση του “canonship”. Το πάλεψα με τα συμβατικά μέσα. Δεν βρήκα κάτι. Κατέφυγα στο ChatGPT και την ΤΝ (Τεχνητή Νοημοσύνη). Παραθέτω τη μετάφραση της πιο πάνω φράσης στα Ελληνικά:

Η φράση "the apostleship does not disdain the canonship" μπορεί να μεταφραστεί στα Ελληνικά ως:

«Το αποστολικό αξίωμα δεν περιφρονεί το κανωνικό αξίωμα.»

Εναλλακτικά, σε πιο ρέουσα ή ερμηνευτική απόδοση:

«Η αποστολική διακονία δεν υποτιμά το εκκλησιαστικό αξίωμα.»

Θες να σου εξηγήσω και το νόημα της φράσης;
4o

Είπες:

Τι σημαίνει κανωνικό αξίωμα;

Το ChatGPT είπε:

Το κανωνικό αξίωμα (ή κανωνικότητα) αναφέρεται σε ένα θεσμικό ή επίσημο εκκλησιαστικό αξίωμα εντός της ιεραρχίας της Εκκλησίας, κυρίως στη Δυτική (Καθολική) παράδοση. Συγκεκριμένα:

Ένας κανωνικός (canon) είναι μέλος του καChapter – δηλαδή του σώματος ιερέων που υπηρετούν σε έναν καθεδρικό ναό ή σε άλλη σημαντική εκκλησία.

Το κανωνικό αξίωμα, λοιπόν, είναι μια σταθερή, επίσημη θέση στο πλαίσιο της διοικητικής ή λατρευτικής λειτουργίας της Εκκλησίας.

Σε αντιδιαστολή με το αποστολικό αξίωμα, που έχει συχνά δυναμικό και ιεραποστολικό χαρακτήρα, το κανωνικό έχει περισσότερο θεσμικό και σταθερό χαρακτήρα.

Άρα η φράση:

«Το αποστολικό αξίωμα δεν περιφρονεί το κανωνικό αξίωμα» σημαίνει:

Η αποστολική αποστολή (όπως το να ταξιδεύεις για να κηρύξεις, να ιδρύεις εκκλησίες κ.λπ.) δεν θεωρεί κατώτερο τον ρόλο αυτών που υπηρετούν εντός των κανονικών, θεσπισμένων δομών της Εκκλησίας.

Θα ήθελες να το δούμε και σε ιστορικό ή θεολογικό πλαίσιο;

Το ξεκαθαρίσαμε, νομίζω.

Σελίδα 51

Εγκλωβισμένοι όπως κι αυτός μέσα στην επισκοπή του.

Εγκλωβισμένοι όπως κι αυτός στην επισκοπή του.

Σελίδα 55

. . . όπου συνωστίζονταν ένα σωρό παραπήγματα και καλύβια. . .

Στην Αγγλική μετάφραση:

. . . so encumbered with mean buildings and sheds. . .

“mean”, λοιπόν, στη θέση του «ένα σωρό», που δεν μου ταίριαζε με τα συμφραζόμενα γι’ αυτό και το σημείωσα. Θα μετέφραζα το “mean” σαν «ταπεινά». Συνεπώς:

. . . όπου συνωστίζονταν ταπεινά παραπήγματα και καλύβια. . .


Σελίδα 92

. . . εισέβαλε ξαφνικά μέσα στο δωμάτιο. . .

. . . εισέβαλε ξαφνικά στο δωμάτιο. . .

Σελίδα 145

. . . διείδε πιθανό ανθυποψήφιο. . .

Προσωπικά βρίσκω τη συγκεκριμένη χρήση της λέξης απωθητική και συμφωνώ απολύτως με τον Νίκο Σαραντάκο ο οποίος σημειώνει:

η λέξη, ενέχει σημασιολογική αμφισημία ή αδιαφάνεια, καθόσον «το πρόθημα “ανθυπο-” στην πράξη έχει ταυτιστεί με κάτι υποδεέστερο (ανθυπολοχαγός, κατώτερος από το λοχαγό), σε σημείο που να έχει αυτονομηθεί και να το χρησιμοποιούμε σαν μειωτικό».

κατά το Βικιλεξικό.

Σελίδα 196

Αυτό που πάνω φοβόταν από όλα

Αυτό που φοβόταν πάνω από όλα

Σελίδα 283

Ολόκληρο το αγγλικό πυροβολικό εισχώρησε στις παρατάξεις καλπάζοντας.

Ομολογώ πως δυσκολεύομαι να φανταστώ κανόνια να καλπάζουν!

Αναζήτησα την πιο πάνω πρόταση στην Αγγλική μετάφραση:

The whole of the flying artillery of the English had re-entered the squares at a gallop.

Ώστε λοιπόν “flying artillery” και όχι σκέτο “artillery” (πυροβολικό).

Και πάλι το συμβατικό, στο διαδίκτυο, ψάξιμο δεν απέδωσε. Κατά το chatGPT όμως:

Ο όρος "flying artillery" μεταφράζεται στα Ελληνικά ως:

«ιπτάμενο πυροβολικό» ή, πιο ακριβοδίκαια, «κινητό πυροβολικό» / «ευέλικτο πυροβολικό».

🔹 Τι είναι το flying artillery;

Το "flying artillery" αναφέρεται σε ένα είδος ελαφρού και πολύ ευκίνητου πυροβολικού, το οποίο μπορούσε να μετακινείται γρήγορα στο πεδίο της μάχης, συνήθως με άλογα ή ειδικά οχήματα, ώστε να παρέχει άμεση υποστήριξη στο πεζικό ή το ιππικό. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε κυρίως:
🔸 Ιστορικά:

Στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, κυρίως κατά τη Ναπολεόντεια εποχή, και στις ΗΠΑ.
Ιδιαίτερα γνωστό είναι το "U.S. Flying Artillery", που αναπτύχθηκε πριν και κατά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Το "flying" δεν αναφέρεται στην αεροπορία, αλλά στη ταχύτητα μετακίνησης του πυροβολικού (με άλογα, γενικά).

🔸 Σκοπός και πλεονεκτήματα:

Να μπορεί να τοποθετηθεί γρήγορα σε κρίσιμα σημεία της μάχης.
Να αλλάζει θέση ταχύτατα ώστε να αποφύγει αντίποινα ή να προσαρμοστεί στη ροή της μάχης.
Επέτρεπε μεγαλύτερη ευελιξία σε σχέση με το παραδοσιακό, βαρύ πυροβολικό.
📌 Παράδειγμα χρήσης:

Κατά τη Μάχη του Μεξικού (1846–1848), το U.S. Flying Artillery έπαιξε καθοριστικό ρόλο χάρη στην ταχύτητά του και την ικανότητα να υποστηρίζει γρήγορα διαφορετικά σημεία του μετώπου.

Προσωπικά θα μετέφραζα το "flying artillery" σαν "ιππήλατο πυροβολικό" και συνεπώς, για την επίμαχη πρόταση, θα είχαμε:

Ολόκληρο το ιππήλατο αγγλικό πυροβολικό εισχώρησε στις παρατάξεις καλπάζοντας.

Σελίδα 288

Όλη η αγγλική γραμμή να ξαναβγαίνει μπροστά και να προχωρεί προς τα εμπρός. . .

Όλη η αγγλική γραμμή να ξαναβγαίνει μπροστά και να προχωρεί. . .

Σελίδα 290

. . . εξορμά προς τα εμπρός. . .

. . . εξορμά. . .

Σελίδα 313

Οι θεωρίες του 1789 ανακόπηκαν ξαφνικά στην καταστροφή, ένας ευρωπαϊκός χαιρετισμός που φοβόταν τη Γαλλία έκανε το γύρο του κόσμου. . . 

Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν!

Το αντίστοιχο κείμενο στην Αγγλική μετάφραση:

the theories of ’89 roughly interrupted in the sap; a European halt, called to the French idea, which was making the tour of the world;

ChatGPT και:

«Οι θεωρίες του ’89 διακόπηκαν βάναυσα εν τη ρίζα· μια ευρωπαϊκή παύση, που κλήθηκε ενάντια στη γαλλική ιδέα, η οποία έκανε τον γύρο του κόσμου.»
________________________________________
Ανάλυση λέξεων-κλειδιών:

Theories of ’89: Αναφέρεται στις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 — δηλαδή στις αρχές της ελευθερίας, ισότητας και αδελφότητας.
Interrupted in the sap: Κυριολεκτικά σημαίνει "κόπηκαν στη χυμοφόρο ροή", δηλαδή διακόπηκαν βίαια στη ζωντανή τους ανάπτυξη, προτού ολοκληρωθούν.
European halt: Μια ευρωπαϊκή παύση ή ανακοπή, δηλαδή η Ευρώπη συνολικά σταμάτησε την πρόοδο αυτών των ιδεών.
Called to the French idea: Ένα κάλεσμα (ή και απόπειρα αναχαίτισης) προς τη Γαλλική ιδέα — δηλαδή το ιδεολογικό ρεύμα της Επανάστασης.
Tour of the world: Οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης είχαν αρχίσει να εξαπλώνονται παγκοσμίως.
________________________________________
Εναλλακτική, πιο ερμηνευτική μετάφραση:

«Οι θεωρίες του 1789 κόπηκαν βάναυσα στην ίδια τους τη ζωτική δύναμη· η Ευρώπη έβαλε ένα φρένο, καλώντας να σταματήσει η γαλλική ιδέα που είχε αρχίσει να κάνει τον γύρο του κόσμου.»
 
Σελίδα 315

. . . η άγκυρα η οποία ζύγιζε δεκάδες χιλιάδες τόνους. . .

Έλα Χριστέ και Παναγιά!

Στα Αγγλικά:

when that anchor, which weighs tens of thousands. . .

χωρίς να διευκρινίζεται σε ποια μονάδα βάρους είναι οι δεκάδες χιλιάδες. . .

chatGPT και:

Το βάρος μιας άγκυρας τον 19ο αιώνα διέφερε σημαντικά ανάλογα με:

το μέγεθος του πλοίου (πολεμικό, εμπορικό, μικρό ιστιοφόρο κ.λπ.),
τον τύπο της άγκυρας (παραδοσιακή με βραχίονες ή βελτιωμένα σχέδια όπως του Trotman),
και τις τεχνικές προδιαγραφές της εποχής.

Ενδεικτικά βάρη:

Τύπος πλοίου Βάρος κύριας άγκυρας
Μικρό εμπορικό (π.χ. μπρίκι) 200–500 κιλά
Μεγάλο εμπορικό / φορτηγό 800–1.500 κιλά
Πολεμικά πλοία 1ης γραμμής (π.χ. ναυαρχίδες) 3–5 τόνοι ή περισσότερο
Πλοία του Ναπολεόντειου στόλου 2–4 τόνοι (κύριες άγκυρες)
HMS Victory (ναυαρχίδα του Νέλσον) Κύρια άγκυρα ~4,1 τόνοι

Σελίδα 394

. . . του εγκλωβισμένου ζώου μέσα στη μέγκενή του. . .

. . . του εγκλωβισμένου ζώου στη μέγκενή του. . .

Σελίδα 411

. . . εισχωρούσε μέσα στο μοναστήρι. . .

. . . εισχωρούσε στο μοναστήρι. . .

Σελίδα 420

Εισχωρούσε μέσα σε εκείνη την κοινότητα. . .

Εισχωρούσε σε εκείνη την κοινότητα. . .

Σελίδα 456

Το κατάργησαν λίγο μετά το 183.

Το κατάργησαν λίγο μετά το 1830.

Σελίδα 474

. . . εισχωρούσαν μέσα του. . .

. . . έμπαιναν μέσα του. . .

Σελίδα 483

Οι πατεράδες τότε ορμούσαν στους χωροφύλακες και σ’ αυτές τις περιπτώσεις παρενέβαλλε η βουλή. . .

Ξεκάρφωτο και ανορθόγραφο «παρενέβαλε» αντί του «παρέμβαινε», υποθέτω.

Σελίδα 508

. . . θα παρατηρούσε σίγουρα στην όχθη του τείχους του ποταμού. . .

Τι, άραγε, θέλει να πει ο Έλλην ποιητής τη στιγμή που ο Άγγλος ομόλογός του μεταφράζει:

had he dropped his eyes over the parapet  

«εάν είχε ρίξει τη ματιά του πάνω στο παραπέτο»

ΤΟΜΟΣ Βʹ


Σελίδα 60

Ένα φύσημα του αέρα εισχώρησε μέσα από το σπασμένο τζάμι. . .

Ένα φύσημα του αέρα εισχώρησε από το σπασμένο τζάμι. . .

Σελίδα 115

Στην επανάσταση του 1973. . . 

του ’93 

Στο Αγγλικό κείμενο. Ούτε επανάσταση, ούτε τίποτα!

Σελίδα 197

Στο σημείο αυτό μας επιτρέπετε να κάνουμε μια παρέμβαση και να υπενθυμίσουμε. . .

Στο σημείο αυτό μας επιτρέπετε να κάνουμε μια παρέκβαση και να υπενθυμίσουμε. . .

Σελίδα 215

. . . με το σφύριγμα που κάνουν τα ξάρτια, με το θόρυβο από τα μεγάφωνα. . .

Όταν ο μεταφραστής έχει έμπνευση και ο επιμελητής είναι «ωσεί παρών» ή μάλλον «ωσεί παρούσα», γιατί στην περίπτωσή μαςέχουμε να κάνουμε με, μία τουλάχιστον, επιμελήτρια, όλα μπορούν να συμβούν. Ακόμα και να εφευρεθεί το μεγάφωνο πριν την ώρα του!

ChatGPT και:

Το μεγάφωνο (ή πιο σωστά, ο ηλεκτρικός ενισχυτής ήχου ή ηχείο) εφευρέθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα.

Συνοπτική ιστορία:

1877: Ο Τόμας Έντισον εφηύρε τον φωνογράφο, τη συσκευή που μπορούσε να καταγράφει και να αναπαράγει ήχο, αλλά χρησιμοποιούσε μηχανικά μέσα, όχι ηλεκτρικά μεγάφωνα.
1898: Ο Βρετανός μηχανικός Horace Short κατοχύρωσε πατέντα για ένα "μεγάφωνο πίεσης αέρα", ένα πρώιμο μηχανικό μεγάφωνο.
1915: Ο Peter L. Jensen και ο Edwin Pridham εφηύραν το πρώτο ηλεκτρικό μεγάφωνο (loudspeaker) στο Σαν Φρανσίσκο. Το ονόμασαν "Magnavox" (λατινικά για "μεγάλη φωνή"). Ήταν το πρώτο μεγάφωνο που μπορούσε να ενισχύσει τη φωνή με ηλεκτρική ισχύ.
1925: Η Bell Labs παρουσίασε τα πρώτα δυναμικά ηχεία που μοιάζουν πολύ με τα σημερινά.

Άρα, η πρώτη λειτουργική μορφή ηλεκτρικού μεγαφώνου εφευρέθηκε το 1915 από τους Jensen και Pridham.

Στο αντίστοιχο Αγγλικό κείμενο έχουμε:

. . . with the whistling of the rigging, the sound of the speaking-trumpets,. . .

«τρομπέτες ομιλίας», λοιπόν, το μεγάφωνο και χαιρετίσματα στο σινάφι!

Όπου, κατά το ChatGPT:

Μια τρομπέτα ομιλίας, ή χαιρετισμού, ήταν ένα κρίσιμο εργαλείο του πλοίου του 19ου αιώνα, που χρησιμοποιήθηκε τόσο σε εμπορικά πλοία όσο και σε πολεμικά πλοία όπως το USS Constitution. Πριν από τα ηλεκτρονικά μεγάφωνα και τα αμφίδρομα ραδιόφωνα, οι τρομπέτες που μιλούσαν χρησίμευαν για να ενισχύσουν τις φωνές σε διάφορες περιστάσεις.

Σελίδα 279

Και μετά στη δεξιά όχθη, στην αριστερά όχθη, στις αποβάθρες, στις λεωφόρους, ο Καρτιέ Λατέν, στη συνοικία των Αλ, . . . 

Και μετά στη δεξιά όχθη, στην αριστερά όχθη, στις αποβάθρες, στις λεωφόρους, στο Καρτιέ Λατέν, στη συνοικία της Αλ, . . . 

Πισιχιραιμία εμείς!

Σελίδα 288

Θυμάμαι μια χρονιά που υπήρχαν τόσοι σκύλοι που ήταν χρειάστηκε να το γράψουν οι εφημερίδες.

Θυμάμαι μια χρονιά που υπήρχαν τόσοι σκύλοι που  χρειάστηκε να το γράψουν οι εφημερίδες.

Σελίδα 291

. . . και ο Κουρφεράκ μια κάννη ξίφους που είχε βγει από τη θήκη.

. . . και ο Κουρφεράκ ένα ξεθηκαρωμένο μπαστούνι-σπαθί.

Θα έλεγα εγώ.

Και τώρα η αποθέωση του μεταφραστικού οίστρου και της τυφλότητας των επιμελητριών. Αυτό που δικαιολογεί τη λέξη «Χοντράδες», στον τίτλο της παρούσας εγγραφής.

Σελίδα 318

. . . μπροστά από τα αυτοκίνητα φορτωμένα με μασκαράδες. . .

Έλεος!


Το ChatGPT είπε:

Όχι, την εποχή που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα «Οι Άθλιοι» (Les Misérables) του Βίκτορος Ουγκό δεν υπήρχαν αυτοκίνητα.

Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται κυρίως την περίοδο 1815–1832 στη Γαλλία. Τα αυτοκίνητα με κινητήρα εσωτερικής καύσης δεν είχαν ακόμα εφευρεθεί. Εκείνη την εποχή, οι μετακινήσεις γίνονταν με άμαξες που έσερναν άλογα, πεζή ή με πλοία για μεγαλύτερες αποστάσεις.

Τα πρώτα λειτουργικά αυτοκίνητα άρχισαν να εμφανίζονται στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ η μαζική παραγωγή ξεκίνησε ουσιαστικά με τον Henry Ford το 1908

Σελίδα 375

. . . είχαν μετατρέψει την κουζίνα σε ασθενοφόρο. . .

. . . είχαν μετατρέψει την κουζίνα σε νοσοκομείο. . .

Σελίδα 385

Οι αμφικτυονίες συνεδρίαζαν δύο το χρόνο. . .

Οι αμφικτυονίες συνεδρίαζαν δύο φορές το χρόνο. . .

Και για όποιον ακόμα δεν κατάλαβε  πόσο μπροστά είναι οι μεταφράστριες / μεταφραστής και κυρίως οι επιμελήτριες και πόσο αξιόπιστος είναι ο εκδοτικός οίκος,  όσον αφορά τη συγκεκριμένη έκδοση, ιδού:

Σελίδα 397

. . . ή ενός αυτοκινήτου που περνάει. . .

Σελίδα 401

Στις 6 Ιουνίου 1832, ένα άγημα εθνοφρουρών των προαστίων, που διοικούνταν από το λοχαγό Φανικό, ο οποίος αναφέρθηκε παραπάνω, εξολόθρευσε την οδό Σανβρερί, από καπρίτσιο και ευχαρίστηση.

Στο Αγγλικό κείμενο:

On the 6th of June, 1832, a company of the National Guards from the suburbs, commanded by the Captain Fannicot, above mentioned, had itself decimated in the Rue de la Chanvrerie out of caprice and its own good pleasure.

Με άλλα λόγια καμία οδός δεν εξολοθρεύθηκε, πως θα μπορούσε άλλωστε, αλλά:

Στις 6 Ιουνίου 1832, ένα άγημα εθνοφρουρών των προαστίων, που διοικούνταν από το λοχαγό Φανικό, ο οποίος αναφέρθηκε παραπάνω, εξολοθρεύθηκε στην οδό Σανβρερί, από καπρίτσιο και για την δική τους ευχαρίστηση.

Σελίδα 418

  Ο Ενζολοράς κάρφωσε την πόρτα της κουζίνας που, όπως θυμόσαστε είχε γίνει ασθενοφόρο.

Ναι, και δυστυχώς, πλέον, δεν μπορούσε να τσουλήσει!

Σελίδα 422

. . . το βαρύ τράνταγμα των πυροβολικών που μετακινούνταν, . . .

. . . το βαρύ τράνταγμα του πυροβολικού που μετακινούνταν, . . .

Σελίδα 425

. . . όση ένας ηθοποιός που δίνει την ατάκα του. . .

Στο Αγγλικό κείμενο:

as an actor who answers to his cue

και κατά το ChatGPT:

Η φράση "as an actor who answers to his cue" μεταφράζεται στα ελληνικά ως:

«σαν ηθοποιός που απαντά στην ατάκα του»
ή πιο φυσικά:

«σαν ηθοποιός που μπαίνει στη σκηνή μόλις του δοθεί το σύνθημα»

Η φράση χρησιμοποιείται μεταφορικά για να δείξει κάποιον που ενεργεί ακριβώς τη στιγμή που του αναλογεί, με ακρίβεια και ετοιμότητα, όπως ένας ηθοποιός που περιμένει την "υπόδειξη" (cue) του για να δράσει.

Σελίδα 527

. . . σύμφωνα με τις ενδείξεις της αστυνομίας.

. . . σύμφωνα με τις υποδείξεις της αστυνομίας.

Και για όσους εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν τι πάει να πει μεγαλείο, ας το επαναλάβουμε!

Σελίδα 531

Σταματώντας στην οδό Σεντ-Αντουάν φάνηκε στο τζάμι του αυτοκινήτου να τρεμοπαίζουν τα άνθη πορτοκαλιάς στο κεφάλι της Τιτίκας.

Σελίδα 536

Και πόσες φορές αυτό το αδυσώπητο φως που ο αρχιεπίσκοπος άναψε μέσα του. . .

Εδώ ο επίσκοπος προήχθη, μεταφραστική αδεία, σε αρχιεπίσκοπο!

Τα πιο πάνω, λοιπόν, σημείωσα και είναι πραγματικά κρίμα τέτοιες, συλλογικές και κοπιώδεις, προσπάθειες να μουτζουρώνονται από, προφανή, αβλεψία, ή / και καραμπινάτη ανικανότητα / ακαταλληλότητα. Πραγματικά λυπάμαι.

Λοιπόν αυτά, τα όχι ολίγα, είχα να παρατηρήσω κι αν τα καταφέρατε να μέχρι εδώ φτάσετε, τι να πω; Ευχαριστώ!

Να είσαστε Καλά,
Να διαβάζετε και
Να σχολιάζετε
Για να οι εκδότες
Περισσότερο 
Προσέχουν!

Ένα κλικ μακριά η Αμερικανίδα πάστορας και τραγουδίστρια των γκόσπελ Mitty Collier στη σύνθεσή της “Pain” [1963]:


14/05/2025

Τετάρτη 7 Μαΐου 2025

1583. Μια λέξη: Καινούργια, σύνθετη και ακριβής!

 

Στην εγγραφή της Πέμπτης, 24 Απριλίου 2025,


είχα την ευκαιρία να γράψω για τέσσερεις λέξεις την πατρότητα των οποίων διεκδικώ. Δεν είναι οι μόνες. 

Υπάρχει, για παράδειγμα, και η λέξη (μου) «ανιστής» την οποία πρώτη φορά χρησιμοποίησα στην εγγραφή, πάντα του παρόντος ημερολογίου:


της Δευτέρας, 21 Μαΐου 2007.

Σήμερα θα καταθέσω μια καινούργια, σύνθετη και, κατά τη γνώμη μου, επί της ουσίας λέξη. Τη λέξη:

Κλινοπύραυνος

Ας δούμε τις δύο λέξεις που τη συναπαρτίζουν:


κλίνη η [klíni] Ο30 : I1. (λόγ.) το κρεβάτι: Επιθανάτια / νεκρική ~. ΦΡ προκρούστεια* ~. 2. ως μονάδα μέτρησης της δυναμικότητας ξενοδοχείων, νοσοκομείων κτλ.: Ξενοδοχείο πεντακοσίων πενήντα κλινών. Στον παθολογικό τομέα προστέθηκαν ακόμα πενήντα κλίνες. II. (ναυτ.) ναυπηγική ~, ειδική κατασκευή η οποία χρησιμεύει ως βάση για τη ναυπήγηση ή την επισκευή πλοίου στο ναυπηγείο· σκάρα.



 Ετυμολογία 

πύραυνος, λέξη του 2ου αιώνα κε < πῦρ + -αυνος < αὔω (με τη σημασία "ανάβω φωτιά")

ΑΠΟΓΟΝΟΙ: ⇘ νέα ελληνικά: πύραυνο

 Ουσιαστικό

πύραυνος [ῠ] αρσενικό (στον ενικό, και ουδέτερο πύραυνον)

(ελληνιστική κοινή) αγγείο με ευρύ στόμιο που περιείχε αναμμένα κάρβουνα, (πρβλ. σύγχρονο μαγκάλι)[1]

  Αναφορές


Συνεπώς:

Κλινοπύραυνος: λέξη σύνθετη που περιλαμβάνει «κρεβάτι» και «μαγκάλι» ή «κρεβάτι και θερμότητα» και που πάει ο νους μας; Μα. . . στο θερμαινόμενο υπόστρωμα (ή και στην θερμαινόμενη κουβέρτα)! 


Μπορούμε, λοιπόν, κάλλιστα αντί του περιφραστικού «θερμαινόμενο υπόστρωμα» να χρησιμοποιούμε την, γιατί όχι;, όμορφη λέξη: Κλινοπύραυνος.

Να σημειωθεί, επί τη ευκαιρία, πόσο σημαντική, αποτελεσματική και οικονομική εφεύρεση είναι ο κλινοπύραυνος. Αρκεί να το ενεργοποιήσει κάποιος, στο μέγιστο και για εύλογο χρονικό διάστημα,  πριν χρησιμοποιήσει το κρεβατάκι του, για να αφαιρεθεί η υγρασία και να δημιουργηθεί ένα άκρως χουχουλιάρικο περιβάλλον για ύπνο!

Αν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι χαμηλή, το προσωπικό μου όριο π.χ. είναι στους δεκατέσσερεις (14) βαθμούς Κελσίου, μπορούμε να αφήσουμε τον κλινοπύραυνό μας στη μικρότερη δυνατή ένταση και ν’ απολαύσουμε τον ύπνο μας!

Ελπίζω να σας έπεισα και την επόμενη φορά που θα αναφέρετε, σε μια συζήτηση ίσως, το εξαιρετικό αυτό εφεύρημα να χρησιμοποιήσετε τη λέξη:

Kλινοπύραυνος

Υγεία, Τύχη και Χαρά!

Ένα κλικ μακριά η Ska μπάντα από την Τζαμάικα The Skatalites στο ορχηστρικό “Freedom Sounds”:


07/05/2025