1415. Νὺξ μακρὴ καὶ χεῖμα

Καταφεύγω, ακόμα μία φορά – την πεντηκοστή ένατη, αν δεν λάθος κάνω, στη μαγεία του Πέμπτου της Παλατινής Ανθολογίας βιβλίου. Αυτή τη φορά στο επίγραμμα με αύξοντα αριθμό εκατόν ογδόντα εννέα (189) του Ασκληπιάδη, για τον οποίο αντιγράφω από την Βικιπαίδεια:

Ο Ασκληπιάδης ο Σάμιος ήταν αρχαίος Έλληνας επιγραμματοποιός που έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. στην Αλεξάνδρεια. Σώζονται περί τα 50 επιγράμματα του Ασκληπιάδη στην Παλατινή Ανθολογία. Τα περισσότερα από αυτά είναι γοητευτικές εκμυστηρεύσεις, στις οποίες ο ποιητής αποκαλύπτει τις ερωτικές του θλίψεις κ.λπ. Ο Ασκληπιάδης υπήρξε φίλος και ίσως και δάσκαλος του Θεοκρίτου. Θεωρείται από τους σπουδαιότερους Αλεξανδρινούς ποιητές.

Στη συνέχεια αντιγράφω και, πρόχειρα, μεταφράζω από το αντίστοιχο λήμμα της Wikipedia το οποίο, καμία έκπληξη, είναι πληρέστερο:

Ο Ασκληπιάδης ο Σάμιος ήταν ένας αρχαίος Έλληνας επιγραμματοποιός και λυρικός ποιητής ο οποίος άνθισε στο 270 ΠΧ περίπου. Ήταν φίλος του Ηδύλου  και πιθανώς του Θεόκριτου. Είναι πιθανό να είχε τιμηθεί από την πόλη της Ιστιαίας το 263 ΠΧ, περίπου.

Ο Ασκληπιάδης ήταν ο πρώτος και πλέον σημαντικός από τους συμποσιακούς και ερωτικούς επιγραμματοποιούς. Μόνο λίγες από τις συνθέσεις του δημιουργήθηκαν με σκοπό να αποτελέσουν πραγματικές επιγραφές, αν κάποιες τέτοιες υπήρξαν. Άλλα ποιήματα τραγουδούν τη δόξα εκείνων των ποιητών που θαύμαζε ιδιαίτερα, αλλά η πλειονότητα του έργου του που έχει επιβιώσει είναι ερωτικά τραγούδια. Είναι αμφίβολο αν πραγματικά είναι ο συγγραφέας όλων των επιγραμμάτων (περίπου 40 κατά το πλήθος) τα οποία φέρουν το όνομά του στην Ελληνική Ανθολογία. Του αποδίδεται η δημιουργία του μέτρου το οποίο φέρει το όνομά του Ασκληπιακό μέτρο.

Η μοναδική πηγή για τα γνωστά, πλήρη επιγράμματά τού Ασκληπιάδη είναι η Ελληνική Ανθολογία. Τα περισσότερα από τα επιγράμματα του Ασκληπιάδη εμφανίζονται και στις δύο κύριες Βυζαντινές συλλογές επιγραμμάτων που συναποτελούν την Ελληνική Ανθολογία: την Παλατινή Ανθολογία και την Ανθολογία του Πλανούδη.  Τα επιγράμματα 39 και 43 εμφανίζονται μόνο στην Ανθολογία του Πλανούδη, η οποία είναι η λιγότερο πλήρης όσον αφορά τα επιγράμματα του Ασκληπιάδη, όλα τα υπόλοιπα βρίσκονται στην Παλατινή Ανθολογία. Έχουν ανακτηθεί κάποιοι Πάπυροι που περιέχουν τμήματα γνωστών επιγραμμάτων και τμήματα άλλων μη γνωστών επιγραμμάτων τα οποία αποδίδονται στον Ασκληπιάδη.

Αυτά σχετικά με τον Ασκληπιάδη. Ας περάσουμε στο επίγραμμά του:

5.189 ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΟΥ

Νὺξ μακρὴ καὶ χεῖμα, μέσην δ’ ἐπὶ Πλειάδα δύνει,
κἀγὼ πὰρ προθύροις νίσσομαι ὑόμενος,
τρωθεὶς τῆς δολίης κείνης πόθῳ· οὐ γὰρ ἔρωτα
Κύπρις, ἀνιηρὸν δ’ ἐκ πυρὸς ἧκε βέλος.

Παραθέτω τη μετάφραση του επιγράμματος από τον Ιωάννη Σ. Νάστο και το εξαιρετικό βιβλίο του «ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΟΥ ΤΟΥ ΣΑΜΙΟΥ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ» (ΒΙΚΕΛΑΊΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2006, ISBN: 960-7970-30-6):

 

Η νύχτα είναι μακριά και ο καιρός χειμωνιάτικος, αλλά η νύχτα
       στη μέση της διαδρομής των Πλειάδων φεύγει
κι εγώ πηγαινοέρχομαι στο κατώφλι μουσκεμένος από τη βροχή,
   επειδή χτυπήθηκα απ’ τον πόθο για την πανούργα εκείνη.
Γιατί η Αφροδίτη πέταξε πύρινο βέλος θλιβερό κι όχι έρωτα.

Τη μετάφραση ακολουθεί μία εξαντλητική ανάλυση εννέα σελίδων, μεγάλου σχήματος, όπου δίνεται πληροφόρηση για κάθε λέξη του επιγράμματος που υπάρχει κάτι να ειπωθεί. Η χαρά του σχολαστικού αναγνώστη.

Να είσαστε Καλά.

Ένα κλικ μακριά η Αλέκα Κανελλίδου τραγουδά Νινή Ζαχά. «Μη Μ’ Αγγίζεις Μη» [1979]:

20/07/2022