0973. ISBN

Το αρκτικόλεξο ISBN το βλέπουμε τυπωμένο στα βιβλία. Συνήθως στο οπισθόφυλλο αλλά και στην εσωτερική σελίδα στην οποία δίνεται η “ταυτότητα” (Τίτλος, Συγγραφέας, Εκδότης, Χρονολογία Έκδοσης κ.λ.) του βιβλίου. Τι σημαίνει όμως ISBN και ποια η χρησιμότητά του;

Το αρκτικόλεξο ISBN, λοιπόν, προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων: International Standard Book Number ή, στα Ελληνικά: Διεθνής Μοναδικός Αριθμός Βιβλίου.

Αντιγράφω από τον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης Της Ελλάδος:

Ο αριθμός ISBN (Διεθνής μοναδικός αριθμός βιβλίου) είναι ένας μοναδικός διεθνής αριθμός για μονογραφίες. Οι αριθμοί ISBN δίνονται από την Διεθνή Υπηρεσία ISBN που εδρεύει στο Βερολίνο μέσω των αντίστοιχων Εθνικών Γραφείων ISBN. Στην Ελλάδα στεγάζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη.

Ενώ για τα πλεονεκτήματα που δίνει η χρήση του ISBN και τη δομή του, παραλείποντας τις επεξηγήσεις για το στοιχείο ελέγχου οι οποίες είναι ακαταλαβίστικες,  στον ίδιο ιστότοπο διαβάζουμε:

Πλεονεκτήματα χρήσης του ISBN

• Τα 10 ψηφία του αντικαθιστούν μεγάλες βιβλιογραφικές εγγραφές εξοικονομώντας τον τρόπο αυτό χρόνο απασχόλησης του προσωπικού και αποφεύγοντας λάθη στις καταγραφές των βιβλίων όπως τα Books in Print ή στις διαδικασίες εντοπισμού και προμήθειας.
• Παραγγελίες βιβλίων και η διανομή τους μπορεί να γίνει με το ISBN
• Το ISBN είναι αναγνώσιμο από μηχανή με την μορφή του 13ψήφιου Bookland EAN bar Code.
• Εξυπηρετεί την εμπορική διακίνηση των βιβλίων.
• Εξυπηρετεί την προμήθεια και ανταλλαγή έτοιμων βιβλιογραφικών εγγραφών.

Η Δομή του ISBN

To ΙSBN αποτελείται από δέκα ψηφία χωρισμένα σε τέσσερα μέρη. Η καταγραφή του έχει την μορφή π.χ. ISBN 0 571 08989 5 ή ISBN 90-70002-34-5

Στον ISBN 0 571 08989 5 οι επιμέρους αριθμοί δηλώνουν:

το 0 –τη χώρα ή την περιοχή γλώσσας (μέχρι 5 ψηφία)

π.χ 3= Ομάδα Γερμανικής Γλώσσας

571- Εκδότης μέχρι 7 ψηφία

08989- Αριθμός έκδοσης του συγκεκριμένου Εκδότη

5- ψηφίο ελέγχου

Τώρα γιατί ο καλός ιστότοπος της Εθνικής μας Βιβλιοθήκης ξεκινά με το: Ο αριθμός ISBN (Διεθνής μοναδικός αριθμός βιβλίου) είναι ένας μοναδικός. . .

και συνεχίζει με “Το ISBN είναι αναγνώσιμο . . .” ή, σαν να λέμε: “Το αριθμός ISBN είναι αναγνώσιμο. . .” στη χώρα της “αποκατάστασης της βλάβης” μόνο ανεξήγητο δεν είναι.

Από την άλλη στον ιστότοπο της Βικιπαίδειας, για τον ISBN, διαβάζουμε:

Το ISBN 13

Από την 1η Ιανουαρίου 2007 το ISBN έγινε ένας 13-ψήφιος αριθμός και σύμφωνα με την Book Industry Study Group έχει την εξής μορφή:

1) "Μέρος 1^ο: Το πρόθεμα EAN (είτε 978, είτε 979)

2) Μέρος 2^ο: Η ταυτότητα της ομάδας (χώρα, εδαφική ή γλωσσική περιοχή)

3) Μέρος 3^ο: Η ταυτότητα του εκδότη

4) Μέρος 4^ο: Η ταυτότητα του τίτλου

5) Μέρος 5^ο: Το ψηφίο ελέγχου".

Τα πέντε μέρη του ISBN χωρίζονται εμφανώς με ενωτικές παύλες ή κενά. Τα μέρη 2, 3, 4 του ISBN 13 παραμένουν τα ίδια όπως και στο ISBN 10, προστίθεται στην αρχή το πρόθεμα 978 ή 979 και στο τέλος το ψηφίο ελέγχου υπολογίζεται εξαρχής για να επικυρώσει την εγκυρότητα ολόκληρου του αριθμού.

Συνεπώς η Εθνική μας Βιβλιοθήκη μοιάζει να έχει μείνει κομμάτι πίσω. . .

Περισσότερες πληροφορίες, για όσους επιθυμούν, υπάρχουν εδώ (Wikipedia) και εδώ (Βικιπαίδεια) (όπου το πώς λειτουργεί το ψηφίο ελέγχου είναι κατανοητό).

Καλό βραδάκι και Καλό Σεπτέμβριο!

Ένα κλικ μακριά o Βασίλης Τσιτσάνης και η Δήμητρα Γαλάνη στο κλασικό και αγαπημένο “Ακρογιαλιές Δειλινά” σε μουσική και στίχους του πρώτου:

31/08/2014

0972. Ρουφίνος (Μετ’ Εμποδίων)

Ανοίγω το αρχείο, σε μορφή PDF, της “Ελληνικής Ανθολογίας” που έχω στη διάθεσή μου. To “ξεφυλλίζω”. Σταματώ στο Βιβλίο V: Επιγράμματα Ερωτικά Διαφόρων Ποιητών.

Σκέφτομαι να ανεβάσω ακόμα μια εγγραφή με θέμα ένα από τα επιγράμματα του Βιβλίου V. Διαλέγω ένα του αγαπημένου Ρουφίνου:

Μπαίνω στον πειρασμό και τη διαδικασία να το μεταφράσω. Τα δύσκολα αρχίζουν. Οι τρεις πρώτες γραμμές μοιάζουν εύκολες. Στη τέταρτη υπάρχει το “μουνολεχή”, το οποίο δε γνωρίζω τι σημαίνει. Γνωρίζω όμως τη λέξη “λέχος” που σημαίνει “κρεβάτι” ή / και “σύζυγος”. Kοντά στο νου και η γνώση. “Μουνολεχής”: αυτός που κοιμάται μόνος του, δίχως σύζυγο, καταλήγω και το επιβεβαιώνω ανοίγοντας τα λεξικά μου.  Συνεχίζω με το “σείο διαζυγίην”. Το “σείο” το μεταφράζω σαν “σου”, το “διαζυγίην” φέρνει αμέσως στο νου το “διαζύγιο” και συνεπώς η απόδοσή του σαν “χωρισμός” μοιάζει μια χαρά.

Στην επόμενη γραμμή, την πέμπτη, η άγνωστη λέξη είναι το “πεφυρμένος”. Σε συνδυασμό με το “δακρύοισι”, που προηγείται, και το ότι έχουμε να κάνουμε με ένα επίγραμμα που αναφέρεται σε χωρισμό εύκολα καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι αν αυτό το “δακρύοισι πεφυρμένος” μεταφραστεί σαν “γεμάτος δάκρυα”, ή κάτι παρόμοιο, δεν θα απέχει και πολύ από την αλήθεια. Φυσικά έψαξα τη λέξη, ακόμα και με τους τύπους “πέφυρμαι” ή “πεφύρομαι”, στα λεξικά που έχω στη διάθεσή μου, δίχως όμως να βρω κάτι σχετικό.

Η λέξη “επιορκήσων”, πάντα  στην πέμπτη γραμμή, με δυσκόλεψε πολύ. Μοιάζει να αποτελεί ξένο σώμα στο κείμενο, να μη δένει. Άνοιξα πάλι τα λεξικά μου. Δεν βρήκα για τη λέξη καμιά διαφορετική ερμηνεία πέραν αυτής που παραπέμπει στο “επίορκος”. Μένω, λοιπόν, με την απορία.

Συνεχίζω με την έκτη γραμμή. Εδώ το πρόβλημά μου είναι αν το “μεγάλης” συνδέεται με το “νηόν”, που γνωρίζω ότι σημαίνει “ναόν”, ή με το “Αρτέμιδος”. Το συντακτικό της αρχαίας Ελληνικής ποτέ δεν ήταν το δυνατό μου σημείο, όπως και το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών εξ άλλου. Αν κρίνω από την μετέπειτα πορεία μου στα μαθητικά μου χρόνια μάλλον θα πρέπει να έπεσα (και) σε φιλόλογους ανάξιους του ονόματός τους. Ας επιστρέψουμε όμως στο επίγραμμά μας και στις δυσκολίες που αντιμετωπίζω.

Οι δυο τελευταίες γραμμές του μοιάζουν βατές αν και το “ες δε σον όμμα πτήσομαι” έχει τη δυσκολία του. Γιατί “όμμα” (μάτι, οφθαλμός) και όχι πληθυντικός: “όμματα”; Εικάζω ότι πρόκειται για έκφραση της εποχής και επιφυλάσσομαι για το πώς θα μεταφράσω. Το “ερρώσθαι” συνδέεται ευθέως με το “έρρωσο”, “υγίαινε”, που χρησιμοποιώ συχνά αν και ο τύπος, πάντα στην προστακτική, μοιάζει πληθυντικός αριθμός και μου χτυπά ένα καμπανάκι.

Μετά τους συλλογισμούς που προηγήθηκαν, και κατά την φυσική, πλέον, ροή των πραγμάτων ανατρέχω στις μέσω Google υπηρεσίες του διαδικτύου. Η πρώτη μετάφραση που βρίσκω, στον ιστότοπο “Μικρός Απόπλους”, είναι στα Αγγλικά. Την παραθέτω:

THE LOVE LETTER

Rufinus to Elpis, my most sweet: well and very well be with her, if she can be well away from me. No longer can I bear, no, by thine eyes, my solitary and unmated severance from thee, but evermore blotted with tears I go to Coressus or to the temple of the great Artemis; but tomorrow my home shall receive me, and I will fly to thy face and bid thee a thousand greetings.

Μετάφραση: J. W. Mackail

Το “επιορκήσων”, που τόσο με δυσκόλεψε, μοιάζει εξαφανισμένο (από τη μετάφραση) και στη θέση του έχει εμφανιστεί ένα “I go to Coressus” που με προβληματίζει. Που βρέθηκε πάλι αυτό; Συλλογίζομαι.

Γνωρίζω ότι το συγκεκριμένο επίγραμμα δεν περιλαμβάνεται στα “500 ποιήματα από την ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ” του Ανδρέα Λεντάκη. Έχω όμως στην κατοχή μου και το ροζ βιβλίο  το οποίο θα πρέπει να το περιλαμβάνει. Ανατρέχω, λοιπόν, στο ροζ βιβλίο και πραγματικά βρίσκω το επίγραμμα μεταφρασμένο και, όπως το περίμενα, ασυστόλως “εμπλουτισμένο” (στη σελίδα 35). Στη δέκατη γραμμή της μετάφρασης, άντε ας μη βάλλω εισαγωγικά, διαβάζω:

στην Κορησσό, στης Έφεσσος όταν πηγαίνω το λόφο,

Ώστε λόφος της Εφέσσου η Κορρησός; Και που βρέθηκε μέσα στο επίγραμμα; Τι γνωρίζουν ο J. W. Mackail και ο καθηγητής που εγώ αγνοώ;

Πεισμώνω. Αποφασίζω να ζητήσω επιπλέον βοήθεια. Διαδίκτυο, Google και τρία βιβλία αποκλειστικά με τα Ερωτικά Επιγράμματα του Ρουφίνου. Βιβλία των εκδοτικών οίκων Ηριδανός, Πατάκης και Εστία. Παραγγέλνω, λοιπόν, το πρώτο βιβλίο στον “Ποθητό” (Πλατεία Κάνιγγος) και αγοράζω το δεύτερο από το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Πατάκη επί της Εμμανουήλ Μπενάκη (που κάνει και ομοιοκαταληξία!). Το πρώτο (ISBN  978-960-335-134-4) κόστισε 11,90 € και το δεύτερο (ISBN 960-378-640-3)  3,5 €. Εχθές το αποφάσισα, εχθές τα απέκτησα.

Και στα δύο αυτά βιβλία το επίγραμμα που με απασχολεί είναι πρώτο – πρώτο. Και στις δύο μεταφράσεις η “Κορησσός” είναι παρούσα! Επιτέλους ξεστραβώνομαι! Μέχρι τώρα κοίταζα μόνο τη μετάφραση όχι το αρχαίο κείμενο. Η λύση του προβλήματος “Κορησσός” όμως είναι προφανώς στο αρχαίο κείμενο: Ιδού: 

Ρουφῖνος τῇ ΄μῇ γλυκερωτάτῃ Ἐλπίδι πολλὰ

χαίρειν͵ εἰ χαίρειν χωρὶς ἐμοῦ δύναται.

οὐκέτι βαστάζω͵ μὰ τὰ σ΄ ὄμματα͵ τὴν φιλέρημον

καὶ τὴν μουνολεχῆ σεῖο διαζυγίην·

ἀλλ΄ αἰεὶ δακρύοισι πεφυρμένος ἢ ΄πὶ Κορησσὸν

ἔρχομαι ἢ μεγάλης νηὸν ἐς Ἀρτέμιδος.

αὔριον ἀλλὰ πάτρη με δεδέξεται͵ ἐς δὲ σὸν ὄμμα

πτήσομαι͵ ἐρρῶσθαι μυρία σ΄ εὐχόμενος.

Το “* ή επιορκήσων” που τόσο με δυσκόλεψε αποδεικνύεται “ἢ ΄πὶ Κορησσὸν”! Η φωνητική συγγένεια των δύο προφανής. Αυτός ο αστερίσκος, που δεν βρήκα πού παραπέμπει, αποδείχτηκε ζημιάρης πολύ! Σημειώστε, επιπλέον, και τις διαφορές στα σημεία στίξης ανάμεσα στα δύο κείμενα.

Μου μένει η απορία γι’ αυτά τα “EDITIO STEREOTYPA” και “LIPSIAΕ” (τα οποία εμφανίζονται στην πρώτη εικόνα της παρούσας εγγραφής) που τα είχα και σε εκτίμηση! Ώστε άλλο το “Στερεότυπο” της Λειψίας, άλλο της Οξφόρδης και του Πρίνστον, ας πούμε, άλλο; Με σφάλματα και παραλήψεις οι εκδόσεις της Λειψίας; Οποία απογοήτευση!

Οι μεταφράσεις των Γιάννη Δάλλα και Κώστα Χωρεάνθη, στις εκδόσεις του Ηριδανού και του Πατάκη αντιστοίχως, πολύ πιο ισορροπημένες από αυτή του καθηγητή του ροζ βιβλίου. Το “μεγάλης” δε, που με απασχόλησε, για το αν  συνδέεται με το “νηόν” ή το “Αρτέμιδος”, συνδέεται σαφώς με το “Αρτέμιδος”.

Παραθέτω τη μετάφραση του Χωρεάνθη:

Εγώ ο Ρουφίνος, στη γλυκύτατη μου Ελπίδα εύχομαι να ‘χει

  πολλές χαρές, αν να χαρεί μπορεί χωρίς εμένα.

Δε βαστώ πια, μα τα δικά σου μάτια, το φιλέρημο

  και το μονόκοιτο μακριά από σένα χωρισμό·

Μα πάντα, μουσκεμένος δάκρυα, ή στην Κορησσό

  έρχομαι ή στης μεγάλης Άρτεμης το ναό.

Κι αύριο θα με δεχτεί η πατρίδα μου και στα δικά σου μάτια

  θα φτερουγίσω, κι εύχομαι μύριες φορές να ’σαι καλά.

Διαπίστωσα, μόλις λίγο πριν, ότι το συγκεκριμένο επίγραμμα περιέχεται και στο βιβλίο (στη σελίδα 93) “Ερωτικά Επιγράμματα”, των εκδόσεων “Στιγμή”, του Νίκου Χ. Χουρμουζιάδη (ISBN 960-269-182-4), που έχω στην κατοχή μου από τις 27 Μαΐου 1999.

Και η δική μου προσπάθεια; Μετά από τόσο κόπο αξίζει θαρρώ να την παραθέσω αφού προηγουμένως ζητήσω τη συμπάθεια και την κατανόησή σας για την πρωτοβουλία μου αυτή. Προσπάθησα να κρατηθώ όσο περισσότερο κοντά μπορούσα στο αρχαίο κείμενο με τη λογική ότι η ουσία, για εμάς τους Έλληνες, βρίσκεται στο πρωτότυπο και όχι στη μετάφραση που έχει βοηθητικό ρόλο. Έχω κρατήσει τα σημεία στίξης του αρχικού κειμένου, αυτού του αρχείου PDF, ενώ ευχαρίστως αντικατέστησα το  “* ή επιορκήσων”με το “ἢ ΄πὶ Κορησσὸν”.

Ο Ρουφίνος στη δική μου γλυκύτατη Ελπίδα

χαιρετίσματα  πολλά, αν μπορεί να χαίρεται χωρίς εμέναˑ

δεν αντέχω πια, μα τα μάτια σου, την ερημιά και μοναχός να κοιμάμαι από το χωρισμό σουˑ

μα πάντοτε πλημμυρισμένος δάκρυα ή πηγαίνω στην Κορησσό ή στης μεγάλης Αρτέμιδας το ναόˑ αλλά αύριο θα με δεχτεί η πατρίδα μουˑ και στα μάτια σου θα φτερουγίσω, υγίαινε με μύριες ευχές.

Να είσαστε όλες και όλοι Καλά!

Ένα κλικ μακριά η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδά “Αστέρι Στο Παράθυρο” σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη:

30/08/2014