1607. Σεπτέμβριος 2025: 2427 Λέξεις για το Facebook

Προοίμιο

 
Δευτέρα, 1 Σεπτεμβρίου 2025
 
Έρχεσαι από απέναντι. Σε βλέπω. Με βλέπεις. Φοράς ένα πρόχειρο χαμόγελο. Εγώ ένα επίσημο. Σταματάμε. Τείνεις το μάγουλο. Η δύναμη της συνήθειας; Σου δίνω το χέρι. Ξαφνίζεσαι. Πιάνουμε τα τυπικά. Κοιτάζω τη ματιά σου. Ψάχνω σημάδια παλιά. Κάτι να καίει. Δεν υπάρχει τίποτα. “Μεγάλωσες” συλλογίζομαι. Πικραίνομαι. Στο πρόσωπο σου βλέπω την ηλικία μου.
 
Τρίτη, 2 Σεπτεμβρίου 2025
 
Μιλάς και είμαι αφηρημένος. Είσαι άνετη. Είμαι στρυμωγμένος. “Να μη χαθούμε, τώρα που ξαναβρεθήκαμε” λες, και το πιστεύεις. “Να το δούμε” απαντάω και θέλω να σου πω “Τι νόημα έχει;”. Μου δίνεις την κάρτα σου. Σου δίνω το χέρι. Χωρίζουμε. Αισθάνομαι το βλέμμα σου στο κέντρο της πλάτης. Όχι, δε θα γυρίσω το κεφάλι. Κρατάω το χρώμα των ματιών σου. Τσαλακώνω την κάρτα. Την πετάω. Και πάω.
 
Τετάρτη, 3 Σεπτεμβρίου 2025
 
Σκεφτότανε πια τον γεωμετρικό του κέντρου βάρους της τόπο. Τις διαδρομές του. Μια συνεχής, κυματιστή γραμμή. Άχρωμη. Αδιάστατη. Το χρώμα ήρθε από το πουθενά. Ξαφνικά. Το πράσινο της θάλασσας από ένα βουρκωμένο ουρανό κάτω. Το ίχνος απέκτησε όγκο και υφή. Μια κορδέλα έγινε. Μια πράσινη μεταξωτή κορδέλα που πάλετε και κυματίζει. Σε δρόμους, δωμάτια και τόπους. Μια κορδέλα που ξετυλίγεται. “Στον ίδιο τόπο ζούμε. Στους ίδιους χώρους κινούμαστε. Δεν συναντιόμαστε μα οι διαδρομές μας τέμνονται. Δεν μπορεί παρά να τέμνονται” σκεφτότανε.
 
Πέμπτη, 4 Σεπτεμβρίου 2025
 
Βρέθηκαν ο ένας απέναντι στον άλλο. Ανάμεσά τους η λεωφόρος. Το φανάρι κόκκινο. Την κοίταξε. Τον κοίταξε. Κοιταζόντουσαν. Ατενώς. Άναψε πράσινο. Ξεκίνησαν και κοιταζόντουσαν. Εκείνος λοξοδρόμησε. Εκείνη το ίδιο. Σταμάτησε ο ένας μπροστά στον άλλο. Υπνωτισμένοι. Πήρε τα χέρια της στα χέρια του. "Δε θέλω να βγεις απ’ τη ζωή μου" της είπε.
 
Παρασκευή, 5 Σεπτεμβρίου 2025
 
Μποτίλιες στο πέλαγος λοιπόν; Κάπως έτσι. Οι λέξεις και η σημασία τους. Οι καημένες οι λέξεις που τις προσπερνάμε έτσι αβίαστα. Πόσοι τις πιστεύουν, πόσοι τις ψάχνουν στα λεξικά, πόσοι τις αγαπούν; Κι όμως. Τελικά όλα είναι λέξεις. Και κυρίως λέξεις είναι όσα αισθανόμαστε γιατί μόνο έτσι μπορούν να υπάρξουν. Τις αφήνουμε πίσω, τις αλλοιώνουμε, τις ταλαιπωρούμε. Χωρίς να το καταλαβαίνουμε γινόμαστε, έτσι, φτωχότεροι στα αισθήματα και ισχνοί στις σκέψεις.
 
Σάββατο, 6 Σεπτεμβρίου 2025
 
Με βασανίζει πάντα το του Φρανσουά Μωριάκ “Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα, αν δεν μπορούμε να τα πούμε όλα” [από την “Ερημιά του Έρωτα”] και το έχω πει και γράψει σε πολλούς. Πώς όμως και σε ποιους να τα πούμε όλα; Δύσκολα. Γι’ αυτό προτιμάμε τις μίζερες σιωπές και παρακαλάμε ο απέναντι να υποθέσει, να μαντέψει, να πράξει. Συνηθέστατα δεν πράττει. Που καιρός να μαντεύεις και να λύνεις μυστήρια. Και “απέναντι” έχουμε υπάρξει όλοι [τουλάχιστον . . . μια φορά].
 
Κυριακή, 7 Σεπτεμβρίου 2024
 
Κατά αύξουσα σειρά σπουδαιότητας θαρρώ ότι αξίζουμε όσο αυτά που:
 
- Σπουδάσαμε/γνωρίζουμε
- Σκεπτόμαστε/επιθυμούμε
- Πράττουμε/δεν πράττουμε

Έτσι.
 
Δευτέρα, 8 Σεπτεμβρίου 2025
 
Θέλω να πω ότι συλλογίζομαι συχνά τα ίχνη που θα μπορούσε να αφήσει το σώμα στις μετακινήσεις και τα ταξίδια του. Ας πούμε ότι για την παραμικρή του μετακίνηση αφήνει στην προηγούμενη θέση του, πάντα και συνεχώς, ένα τρισδιάστατο περίγραμμα του. Έτσι θα μπορούσαν να προκύψουν “ογκοποιημένες” όλες οι διαδρομές και τα ταξίδια μας. Με μια ματιά θα βλέπαμε τους χώρους στους οποίους έχουμε υπάρξει. Που σταθήκαμε, που βαδίσαμε, που ταξιδέψαμε. Σκεφτείτε την εικόνα που θα μπορούσε να προκύψει από ένα αεροπορικό ταξίδι. Μου αρέσει!
 
Τρίτη, 9 Σεπτεμβρίου 2025
 
Οξύ ξάφνισμα όταν λίγες μέρες πριν ανακάλυψα (στο λόχο) ένα γράμμα με αποστολέα μια κοπελιά κάτοικο της Μυστρά (θαρρώ στο 50). Ο δρόμος τινάχτηκε και με τύλιξε. Ο χρόνος και ο χώρος δέθηκαν κι όλα τα βήματα που πάτησα πάνω στη Μυστρά μοιάζει να αντήχησαν. Έτσι δέθηκε η ζωή μας με μερικά πράγματα και είναι δύσκολο πια να ξεχωρίσει. Έτσι δεθήκαμε με μερικούς ανθρώπους και η θύμησή τους μπορεί ακόμα να μας δίνει μια πίκρα. Μια πίκρα που κάθεται παντού όπως η σκόνη.
 
Τετάρτη, 10 Σεπτεμβρίου 2025
 
Και δε διαλέγουμε τους ανθρώπους που παίζουν ένα ρόλο στη ζωή μας. Τους ανθρώπους που την κάθε φορά ανακαλύπτουμε να υπάρχουν στα εσώτερα στρώματα της σκέψης μας. Νομίζουμε μερικές φορές ότι τους έχουμε αφήσει πίσω. Πιστεύουμε ότι τους στοχαστήκαμε αρκετά για να τους έχουμε απορροφήσει.
 
Πέμπτη, 11 Σεπτεμβρίου 2025
 
Η σκέψη είναι άτιμο πράγμα. Αλλού την στέλνεις κι αλλού βρίσκεται. Βρε αμάν, βρε ζαμάν μη πηγαίνεις καλή μου όπου σου κατεβαίνει! Τίποτα αυτή. Τα δικά της! Την στριμώχνεις, της δίνεις οδηγίες, της χαράζεις πορεία. Ναι, καλά! Κάνει ότι συμφωνεί και ότι συμμορφώνεται και σε λίγο, τσουπ! Εκεί όπου δεν επιτρέπεται, εκεί που δεν κάνει. Κάνει κόνξες και κόλπα μυστήρια. Καμώνεται την καλή, καμώνεται την καθώς πρέπει. Και μόλις σε βρει κομμάτι μπόσικο πετιέται και σου αλλάζει τον αδόξαστο.
 
Παρασκευή, 12 Σεπτεμβρίου 2025
 
Είμαι όλα τα πετραδάκια που πατώ. Είμαι ο ήλιος, το σύννεφο και το πουλί. Είμαι ποντισμένος στον καιρό. Μια πίεση κάθεται ηδονικά στη κοιλιά μου. Ένα γλυκό σφίξιμο στο στομάχι. Είμαι πρόθυμος να συγκατανεύσω. Είμαι έτοιμος να αντικρίσω το θαύμα δίχως να ξαφνιστώ. Είμαι έτοιμος για το παράλογο του θάνατου. Όλα είναι σωστά βαλμένα στη θέση τους. Όλα θα γίνουν καθώς πρέπει. Θέλω να ενδώσω. Το ποτήρι στα χέρια μου είναι ένα αδιάφορο ψυχρό αντικείμενο. Το αφήνω σ’ ένα τραπέζι. Ακουμπώ τα χέρια στο κιγκλίδωμα. Καρφώνω τη ματιά σ’ όσο ήλιο απόμεινε κι αρχίζω να δακρύζω.
 
Σάββατο, 13 Σεπτεμβρίου 2025
 
Γνωρίζω πως ζει και κινείται. Έχω δει τα πρόσωπα που συναντά στα λεωφορεία. Ξέρω πως είναι να ταξιδεύεις με τρόλεϊ και έχω σταματήσει μπροστά στις βιτρίνες που σταματά. Γνωρίζω πως βαδίζει. Πως σταυρώνει τα πόδια. Έχω δει το δωμάτιό της. Την καρέκλα, το κρεβάτι, το γραφείο της. Έχω δει στο πρόσωπό της το χαμόγελο. Έχω δει τις γραμμές του προσώπου της να σκληραίνουν. Έχω ακούσει τη φωνή της χαρούμενη είτε λυπημένη. Την έχω αγγίξει μερικές φορές. Τ’ ορκίζομαι την έχω συναντήσει.

Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου 2025
 
Έχω ζήσει νύχτες, έχω πιει κρασί, έχω αφεθεί. Ω! Νύχτα με μονάχα ένα φωτάκι! Η μουσική είναι ένα θηρίο που τρώει τις σάρκες. Ένας ακούραστος τοξότης είναι η μουσική. Κάθε μορφή τέχνης μπορεί να μας βασανίζει τόσο περισσότερο όσο καλύτερα τη γνωρίζουμε.
 
Δευτέρα, 15 Σεπτεμβρίου 2025
 
Νύχτες με σκυμμένο κεφάλι και τη μουσική να χτυπάει στους τοίχους. Συναντήσεις που δεν ειπώθηκαν ποτέ. Βυθίσεις σε περιοχές απάτητες. Μια ασκημένη καρδιά. Μια ασκημένη σκέψη που προδίδει. Ένα σωρό αποφάσεις σπασμένες, ριγμένες καταγής. Μαγεία των νυχτερινών περιπάτων στους έρημους δρόμους με τις μυρωδιές των κήπων, τις ανάσες των ανθρώπων, το ξετύλιγμα της σκέψης. Μαγεία των μοναχικών περιπάτων, των μοναχικών στιγμών αδυσώπητης βύθισης ως τον πυρήνα του εαυτού.
 
Τρίτη, 16 Σεπτεμβρίου 2025
 
Ξεφύλλιζα τα χαρτιά μου και πονούσα. Έφευγα περίλυπος, πικραμένος. Ο ύπνος μου ήταν βαρύς. Που και που ερχόταν στα όνειρά μου. Ξυπνούσα και ήμουν σκεφτικός, γεμάτος απορίες. Οι ευθύνες αρχίζουν από τα όνειρα. Οι κινήσεις μου ήταν βαριές, αδέξιες, συγκρατημένες. Χρειαζόμουν ένα άγγιγμα για ν’ αρχίσω να ζω. Κάποτε πίστεψα πως μου δόθηκε. Είχα κάνει λάθος. Προσπάθησα. Πίκρα των αδιάφορων συναναστροφών. Χώρος καταστραμμένος από τους λάθος ανθρώπους. Χρόνος καταστραμμένος από τους λάθος ανθρώπους. Βλοσυρό βλέμμα. Περιττές κινήσεις. Λόγια που χάνονταν. Στιγμές που δεν εγκυμονούσαν τίποτα. Γινόμουν εσωστρεφής και για τούτο ευάλωτος.
 
Τετάρτη, 17 Σεπτεμβρίου 2025
 
Έτσι! Είναι κάτι τέτοιες μέρες που η σκέψη μου πάει και βρίσκει και αγκαλιάζει. Και υπάρχουν ένα σωρό ανόητα “αν”, ψεύτικα “ίσως” και μάταια “μακάρι” που δεν θα εξαργυρωθούν ποτέ και σε καμία Τράπεζα. Γιατί ο κόσμος [το “στολίδι”] είναι έτσι όπως είναι και ο καθένας έχει τα δικά του και, όπως είπε η Μαφάλντα [Quino]:
- Το επείγον δεν αφήνει χρόνο για το αναγκαίο
Και τρέχουμε λαχανιασμένοι πίσω από μια καθημερινότητα που δεν μας ταιριάζει και που ποτέ δεν θα μάθουμε αν μας αξίζει ή αν για άλλα, μεγάλα, ήμασταν πλασμένοι.
 
Πέμπτη, 18 Σεπτεμβρίου 2025
 
Είναι κάτι μέρες σαν αυτή, με κρύο και χιόνι, που θέλω να αρπάξω το τηλέφωνο, να γράψω επιστολές, να στείλω e-mail, να πω και να κάνω. Και δεν κάνω τίποτα. Μονάχα κάθομαι εδώ και γράφω αυτά που διαβάζετε. Λοιπόν, ακόμα μια μποτίλια στο πέλαγος [των ανθρώπων, των βίων, των καταστάσεων] που θα ταξιδέψει και, πιθανότατα, δεν θα φτάσει. Αν, όμως, φτάσει;
 
Παρασκευή, 19 Σεπτεμβρίου 2025
 
Δηλώνω, ευθύς, οπαδός του πληθυντικού αριθμού. Ενός αριθμού που σου δίνει την δυνατότητα να εκφράσεις τα αισθήματα και συναισθήματά σου με λεπτότητα και χάρη. Και, επί πλέον, σου επιτρέπει να χρησιμοποιήσεις εκφράσεις, συντακτικό και τρόπους παλιούς, ίσως ξεχασμένους, και σίγουρα αγαπημένους. Πληθυντικός, λοιπόν, της έκφρασης και της οικειότητας!
 
Σάββατο, 20 Σεπτεμβρίου 2025
 
“Ανεξαρτήτου” σε ηλεκτρονικά ημερολόγια, σε διαφημίσεις της Εθνικής Τράπεζας, σε αφίσες του PMW [Patsis Music World], σε διαφημιστικό φυλλάδιο του “Παπασωτηρίου”, στο τελευταίο τεύχος του “Computer Active”. “Ανεξαρτήτου” παντού. Έτσι, για να δείχνουμε μια ζαβωμένη παιδεία, να φτύνουμε πάνω στην γλώσσα και να την στρεβλώνουμε, να δίνουμε το παράδειγμα του “κουλτουριάρη” τενεκέ, του “έλα μωρέ, και τι έγινε;”. Γιατί κάποιος βλαξ το ξεκίνησε και εκατοντάδες μωροί, μέσ’ την τρελή χαρά, τον ακολούθησαν. Σε λίγο θα λες, ή θα γράφεις, “Ανεξαρτήτως. . .” και θα σε θεωρούνε αμόρφωτο ή, ακόμα χειρότερα, “κολλημένο”.
 
Κυριακή, 21 Σεπτεμβρίου 2025
 
Τι μένει και τι αξίζει τελικά; Μα το να προσπαθήσεις, να μην αλλοιώσεις τον εαυτό σου. Να μην ευτελίσεις τις σκέψεις, τις απόψεις, τις ιδέες σου. Όσο μπορείς να είσαι ο εαυτός σου. Είναι πολλοί εκεί έξω. Με κάποιους θα ταιριάξεις, με κάποιους ίσως θα συντονιστείς. Μη βιάζεσαι, μη προσποιείσαι, μη σπαταλιέσαι. Γράψε, όσο καλύτερα μπορείς, αυτό που σκέφτεσαι, αυτό που αισθάνεσαι, αυτό που θέλεις. Έχεις ένα παράθυρο στον κόσμο. Άνοιξέ το και δείξε, αφού το θέλεις, το εσωτερικό του σπιτικού σου. Τίποτα άλλο.
 
Δευτέρα, 22 Σεπτεμβρίου 2025
 
Με χτύπησε μια σκέψη. Με κατέλαβε. Λαχτάρησα για ένα κλειδί στην τσέπη. Ένα κλειδί που άνοιγε την πόρτα ενός σπιτιού εκεί κοντά. Νέτα σκέτα. Λαχτάρησα την ζεστασιά ενός σπιτιού. Την κίνηση που ξεκλειδώνεις και μπαίνεις. Μπαίνεις και η ζεστασιά του σπιτικού σε αγκαλιάζει. Σε ζεσταίνει. Σε προστατεύει.
Ένα κλειδί και μια πόρτα. Τα έτρεξα αυτά με τη σκέψη μου και πόνεσα, σχεδόν σωματικά. Ένα κλειδί. Ένα κλειδί και μια πόρτα. Έτσι είναι η ζωή μας μερικές φορές. Μια ανάγκη. Για ένα κλειδί και μια πόρτα. . .
 
Τρίτη, 23 Σεπτεμβρίου 2025
 
Hamburg Sinfonias Nos. 1 – 6, Naxos [8.553285] από τον μέγιστο Carl Philipp Emanuel Bach με Capella Istropolitana και Christian Benda. Μουσική που σε παίρνει στις πλάτες τις και σε απογειώνει. Σου δείχνει τον κόσμο από ψηλά. Τον χρωματίζει με χρώματα χαράς, ευγένειας και αξιοπρέπειας και σε κάνει υψηλόφρονα και εκτεταμένο στα όρια του εαυτού σου. Ότι πρέπει για αποτοξίνωση από την τηλεόραση και τα βάρβαρα άσματα της μίας χρήσης. Άκουσμα – ύμνος στον άνθρωπο και την δύναμη της ψυχής του. Άκουσμα για στοχασμό, για ενδυνάμωση, για αναπτέρωση των ελπίδων, για να κλείσεις τα μάτια και να δεις. Μια νύχτα με τέτοια μουσική είναι μια νύχτα όπου όλα μπορούν να συμβούν.
 
Τετάρτη, 24 Σεπτεμβρίου 2025
 
Ζουν! Τα ενύπνια ζουν! Στην ψυχή, στην σάρκα, στις αισθήσεις μας. Στο μυαλό μας ζουν τα ενύπνια. Μας παραμονεύουν. Μας αναστατώνουν. Μας πληγώνουν. Δεν μπορούμε, τελικά, να ξεχάσουμε τίποτα. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τίποτα. Είναι όλα εκεί. Ζωντανά, πραγματικά, απαιτητικά. Υπάρχουν και το δείχνουν. Είναι δικά μας. Είναι παιδιά μας. Είναι γεννήματά μας. Σάρκα από την ψυχή μας. Το γλυκό της ζωής μας αλάτι.
 
Πέμπτη, 25 Σεπτεμβρίου 2025
 
Απρίλιος του 2000, λοιπόν, και η ηχογράφηση μιας κασέτας ξεκινά. Δεν είναι μια απλή κασέτα. Είναι μια κασέτα με δυο γονείς [σαν τα παιδιά!]. Ένα τραγούδι εγώ. Ένα τραγούδι η απέναντι. Μια κασέτα νι. Μια κασέτα περισπωμένη. Σπίτι μου – γραφείο – σπίτι της. Σπίτι της – γραφείο – σπίτι μου. Μια κασέτα που ταξιδεύει, διανυκτερεύει, γράφεται. Τραγούδι το τραγούδι γεμίζει και αποκτά προσωπικότητα. Το θέμα ελεύθερο. Τραγούδια ελληνικά, ξένα, αργά, γρήγορα, λαϊκά, ροκ, ελαφρά, μπαλάντες. Ότι μπορείς να φανταστείς. Ταξιδεύει. Διανυκτερεύει. Γράφεται. Παίρνει δυο μήνες. Ολοκληρώνεται. Αντιγράφεται. Αποδίδεται στους δημιουργούς της. Έχει ένα σωρό τεχνικά προβλήματα. Διαφορές στη στάθμη ηχογράφησης, διαφορές στην ποιότητα του ήχου. Θόρυβο. Ποιος νοιάζεται;

Παρασκευή, 26 Σεπτεμβρίου
 
Δεν μου αρέσουν: 1.    Οι ασυγκίνητοι 2. Αυτοί που έχουν την ομορφιά κάτω από την μύτη τους και στρέφουν αλλού το βλέμμα 3.Αυτοί που δεν αναγνωρίζουν 4.      Αυτοί που αναγνωρίζουν αλλά δεν ενθαρρύνουν/επικροτούν 5.       Αυτοί που σιωπούν 6.  Αυτοί που δεν μπορούν να συντηρήσουν έναν ρυθμό σε μια σχέση 7. Αυτοί που θέλουν αλλά δεν 8.       Αυτοί που τα γνωρίζουν όλα 9. Αυτοί που δεν γνωρίζουν τίποτα 10. Αυτοί που δεν θυμούνται τίποτα 11. Αυτοί που τα θυμούνται όλα 12. Αυτοί που είναι σήμερα έτσι και αύριο αλλιώς. Μα πάνω απ’ όλα και κυρίως, λοιπόν, δεν μου αρέσουν οι ασυγκίνητοι!
 
Σάββατο, 27 Σεπτεμβρίου
 
Εδώ και μέρες κολλημένο στο μυαλό μου το “She Came In Through The Bathroom Window” των Beatles. Κολλημένο σαν μελωδία και σαν ρυθμός. Από τα αγαπημένα μου του Abbey Road κόλλησε και δε λέει να ξεκολλήσει. Τα γυρίσματά του, τα φωνητικά του. Όλα. Να ξυπνάς και να ξετυλίγεται στο [και από το] μυαλό σου. Θολωμένος ακόμα κοιτάζω το παράθυρο του μπάνιου. Κλειστό. “Πως στο καλό;” αναρωτιέμαι. Κι όμως. Από κάπου μπήκε. Για να δούμε πως θα τελειώσει και ποιο, βεβαίως, θα είναι το επόμενο.
 
Κυριακή, 28 Σεπτεμβρίου
 
Δε λέω, καλά είναι τα τραγούδια των άλλων, τα ξενόγλωσσα. Καλά κι αγαπημένα. Χιλιάδες έχω από αυτά. Εκατοντάδες είναι αυτά που μου αρέσουν. Δεκάδες αυτά που με συγκινούν και με ταξιδεύουν. Από το “She Came In Through The Bathroom Window” των Beatles μέχρι το “La Nuit Est Sur La Ville” της Francoise Hardy ή το “Ma Che Freddo Fa” της Nada. Όλα καλά και άξια και αγαπημένα. Αλλά τα τραγούδια στην μητρική γλώσσα είναι άλλο πράγμα. Πάνε πιο κάτω. Αγγίζουν πιο βαθιά. Σε σηκώνουν ψηλά και σε ανασταίνουν. Δεν υπάρχουν, για την ψυχή μου, Βρετανοί Χαΐνηδες, δεν υπάρχει Γάλλος Ξυδάκης, δεν υπάρχει Ιταλός Χατζιδάκις.
 
Δευτέρα, 29 Σεπτεμβρίου
 
Μια. Δυο. Δεκαπέντε. Εκατό, ίσως; Πάντοτε λίγες. Ακριβές. Μετρημένες. Η μια για την άλλη απαραίτητη. Συνταιριαγμένες. Για να εγκλείσουν. Να αποκλείσουν. Να σημάνουν. Να περιγράψουν. Να προσκαλέσουν. Να δείξουν. Να πούνε. Αγαπημένες που ταξιδέψανε. Κάποτε σε διπλανά τετράγωνα. Από ωκεανούς επάνω κάποτε. Στο αέρα άλλοτε. Πολλές φορές από σύρματα μέσα. Ταξιδέψανε. Φθάσανε. Λίγο και από λίγους. Αγαπηθήκανε. Ξεχαστήκανε. Σε κίτρινα χαρτιά. Σε σβησμένες οθόνες. Σε bits και bytes. Κάτω από άλλες. Δίπλα σε άλλες. Πλέον ανήμπορες. Καρβουνάκια σβησμένα. Μεταφέρανε το μήνυμα. Τελειώσανε. Πάνε. Μόνο εγώ τις θυμάμαι. Τις αναλογίζομαι. Τις πονάω. Ακόμα και για πάντα. Αγαπημένες κόρες που έπεμψα οι λέξεις που έγραψα.
 
Τρίτη, 30 Σεπτεμβρίου 2025
 
Είναι μια σκέψη που έκανα εδώ και καιρό και η οποία, κατά καιρούς, επανέρχεται. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως δε μπορεί θα υπάρχει κάποιο σύστημα αξόνων, κάποιο σύστημα αξιών αν θέλετε, με βάση το οποίο όλα τα ανθρώπινα πλάσματα θα είναι ισοδύναμα. Μοιάζει παρατραβηγμένο και πρακτικά ακατόρθωτο αλλά δεν παύει να είναι μια σκέψη που παρηγορεί. Για τις μεγάλες ανισότητες, για τις προφανείς κοινωνικές αδικίες, για τις “αδικημένες” ηπείρους, για όλα τα θεόστραβα που μας ανακατεύουν το στομάχι. Μακάρι να υπάρχει, μακάρι να λειτουργεί. . .

Να είσαστε Καλά,

Καλό Οκτώβριο!

Ένα κλκ μακριά οι Blood, Sweat AndTears στο “ Spinning Wheel” [1968], σύνθεση του David Clayton-Thomas:

30/09/2025

1606. Ησίοδος: Έργα και Ημέρες

Αυτές τις μέρες διαβάζω Ησίοδο. Συγκεκριμένα το βιβλίο των εκδόσεων ΖΗΤΡΟΣ, ISBN: 978-960-649-022-4, «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ, ΘΕΟΓΟΝΙΑ, Η ΑΣΠΊΔΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ, ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΑ ΈΡΓΑ ΤΟΥ», με εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια, παράρτημα του ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΚΙΡΓΚΕΝΗ και πρόλογο του ΔΑΝΗΙΛ Ι. ΙΑΚΩΒ.
 
Ολοκλήρωσα, εχθές, την ανάγνωση των οκτακοσίων είκοσι οκτώ (828) στίχων του «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ» και θα συνεχίσω με τη «ΘΕΟΓΟΝΙΑ», την εισαγωγή για την οποία έχω ήδη διαβάσει.
 
Με τη γνωστή αδυναμία μου στον αποφθεγματικό λόγο σας παρουσιάζω στη συνέχεια είκοσι δύο (22) αποσπάσματα του πιο πάνω έργου, παραθέτοντας πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση – του Σταύρου Γκιργκένη, τα οποία βρήκα ενδιαφέροντα. Ο εντός παρενθέσεων αριθμός, στο πρωτότυπο κείμενο, δηλώνει τον αύξοντα αριθμό του υπόψη στίχου. 
 
Σε κάποιες περιπτώσεις μπήκα στον πειρασμό να σχολιάσω και το έπραξα.
 
ῥεῖα δέ τ' ἰθύνει σκολιὸν καὶ ἀγήνορα κάρφει [7]
 
εύκολα (ο Δίας) διορθώνει το άδικο και ταπεινώνει τον υπερόπτη
 
[αἶψα γὰρ ἐν κακότητι βροτοὶ καταγηράσκουσιν.] [93]
 
[Γιατί γοργά μέσα στην κακουχία γερνάνε οι θνητοί.]
 
[ὡς ὁµόθεν γεγάασι θεοὶ θνητοί τ' ἄνθρωποι.] [108]
 
[πως από την ίδια φύτρα γεννηθήκανε οι θεοί και οι θνητοί οι άνθρωποι.]
 
δίκη δ' ἐν χερσί, καὶ αἰδὼς ἐσσεῖται: βλάψει δ' ὁ κακὸς τὸν ἀρείονα φῶτα µύθοισιν σκολιοῖς ἐνέπων, ἐπὶ δ' ὅρκον ὀµεῖται. [193]
 
Στη βία των χεριών το δίκαιο κι η ντροπή θα είναι, ο άντρας ο κακός θα βλάπτει τον καλύτερο, θα τον κατηγορεί με λόγια διεστραμμένα, δίνοντας κι από πάνω όρκο.
 
Στις μέρες μας, με Τραμπ και άλλα ανθρωπόμορφα μπουμπούκια σε θέσεις κλειδιά το μόνο ισχύον πλέον δίκαιο, είναι, δυστυχέστατα, αυτό του κατά περίπτωση ισχυροτέρου. Εξ ου και το σύντομο ανέκδοτο: διεθνές δίκαιο (με πεζά και κατατσαλαπατημένο. . .).
 
κακοῦ δ' οὐκ ἔσσεται ἀλκή. [201]
 
Κι απ’ το κακό προφύλαξη δεν θα υπάρχει προφύλαξη.
 
Πιθανότατα, σε διακρατική κλίμακα, ισχύει.
 
ἄφρων δ', ὅς κ' ἐθέλῃ πρὸς κρείσσονας ἀντιφερίζειν· [210]
 
Δίχως μυαλό εκείνος που ίσως θέλει με δυνατότερούς του ν’ αναμετρηθεί.
 
Σε συνδυασμό με το πιο πάνω σύντομο ανέκδοτο αλλά και με το πώς είναι διαμορφωμένες, στον καιρό μας, οι κοινωνίες μας μοιάζει να ισχύει.
 
∆ίκη δ' ὑπὲρ Ὕβριος ἴσχει ἐς τέλος ἐξελθοῦσα· παθὼν δέ τε νήπιος ἔγνω. [217]
 
Και η δικαιοσύνη νικά, στο τέλος σαν εμφανιστεί την αδικία. Σαν πάθει ο ανόητος μαθαίνει.
 
Μόνο που η δικαιοσύνη πάει με τον αραμπά και μερικές φορές παραείναι διακριτική, έτσι λέμε τη συγκάλυψη, για να κάνει την εμφάνισή της. Όσο για το «παθὼν δέ τε νήπιος ἔγνω» καλύτερα να συνετίζεται κανείς από τα παθήματα των άλλων (που μόνο σπάνια δεν είναι).
 
πολλάκι καὶ ξύµπασα πόλις κακοῦ ἀνδρὸς ἀπηύρα, [240]
 
Πολλές φορές από έναν άνθρωπο κακό μια πόλη στο σύνολό της υποφέρει,
 
Βάλτε όπου πόλη «κράτος» και σκεφτείτε πόσους ηγέτες – μπουμπούκια γνωρίζετε. . .
 
ὦ βασιλῆς, ὑµεῖς δὲ καταφράζεσθε καὶ αὐτοὶ τήνδε δίκην: ἐγγὺς γὰρ ἐν ἀνθρώποισιν ἐόντες ἀθάνατοι φράζονται, ὅσοι σκολιῇσι δίκῃσιν ἀλλήλους τρίβουσι θεῶν ὄπιν οὐκ ἀλέγοντες. [248]
 
Βασιλιάδες, κι εσείς επίσης την τιμωρία τούτη στοχαστείτε! Γιατί κοντά σας, ανάμεσα στους ανθρώπους, βρίσκονται θεοί αθάνατοι και παρατηρούν εκείνους που μ’ άδικες κρίσεις καταπονούν τον ένα ο άλλος περιφρονώντας την τιμωρία των θεών.
 
Μακάρι να είχαμε στους χαλεπούς καιρούς μας επόπτες τέτοιου είδους. Θα είχαμε γλυτώσει πολλά και ίσως το είδος μας να μην πήγαινε κατά διαβόλου. . .
 
ἡ δὲ κακὴ βουλὴ τῷ βουλεύσαντι κακίστη. [266]
 
και η κακή η σκέψη για εκείνον που τη σκέφτηκε είναι η πιο κακή
 
λιµὸς γάρ τοι πάµπαν ἀεργῷ σύµφορος ἀνδρί [303]
 
Γιατί ο λιμός του άεργου άντρα σύντροφος είναι πέρα ως πέρα.
 
αἰδώς τοι πρὸς ἀνολβίῃ, θάρσος δὲ πρὸς ὄλβῳ. [319]
 
Κοντά στη φτώχεια η ντροπή, στον πλούτο πλάι το θράσος.
 
Πασιφανές! Από την μία τρισεκατομμυριούχοι και από την άλλοι εξαθλιωμένοι πληθυσμοί.
 
πῆµα κακὸς γείτων, ὅσσον τ' ἀγαθὸς µέγ' ὄνειαρ. [346]
 
τόση ο κακός ο γείτονας πληγή, όση ο καλός βοήθεια μεγάλη.
 
Τουρκία. Σας λέει κάτι;
 
αἰεὶ δ' ἀµβολιεργὸς ἀνὴρ ἄτῃσι παλαίει. [413]
 
Ο άνθρωπος που αναβάλλει τις δουλειές διαρκώς με τις ζημιές παλεύει.
 
ἐυθηµοσύνη γὰρ ἀρίστη θνητοῖς ἀνθρώποις, κακοθηµοσύνη δὲ κακίστη. [471]
 
Γιατί ’ναι άριστη η τάξη στις δουλειές για τους θνητούς, μα η αταξία κάκιστη.
 
ἐλπὶς δ' οὐκ ἀγαθὴ κεχρηµένον ἄνδρα κοµίζει, [500]
 
Δε φτάνει η ελπίδα τον στερημένο άντρα να τον θρέψει.
 
χρήµατα γὰρ ψυχὴ πέλεται δειλοῖσι βροτοῖσιν. [686]
 
Γιατί το κέρδος είναι η ψυχή των δύστυχων ανθρώπων.
 
µέτρα φυλάσσεσθαι: καιρὸς δ' ἐπὶ πᾶσιν ἄριστος. [694]
 
Τα μέτρα φύλαγε. Είναι η καίρια στιγμή η άριστη για όλα.
 
τὴν δὲ µάλιστα γαµεῖν, ἥ τις σέθεν ἐγγύθι ναίει, [700]
 
κι αυτήν προπάντων να παντρεύεσαι, που κάθεται κοντά σου.
 
Παπούτσι από τον τόπο σου. . .
 
µηδὲ κασιγνήτῳ ἶσον ποιεῖσθαι ἑταῖρον. [707]
 
Τον φίλο με τον αδελφό σου μην τον κάνεις ίσο.
 
δειλός τοι ἀνὴρ φίλον ἄλλοτε ἄλλον ποιεῖται, [713]
 
Ο ελεεινός ο άνθρωπος κάθε φορά και άλλον φίλο κάνει.
 
Ο κανόνας των «διεθνών σχέσεων». Σήμερα με τον ένα αύριο με τον άλλο. Πυξίδα το βραχυπρόθεσμο συμφέρον.
 
γλώσσης τοι θησαυρὸς ἐν ἀνθρώποισιν ἄριστος φειδωλῆς, πλείστη δὲ χάρις κατὰ µέτρον ἰούσης· εἰ δὲ κακὸν εἴποις, τάχα κ' αὐτὸς µεῖζον ἀκούσαις. [719]
 
Άριστος θησαυρός μες τους ανθρώπους η φειδωλή η γλώσσα, που σαν προχωράει με μέτρο είναι πολύ μεγάλη η χάρη της. Αν πεις κακία, γοργά κι ο ίδιος θ’ ακούσεις μεγαλύτερη.
 
Για όσους αντέξατε μέχρι εδώ:
 
Να είσαστε Καλά,
Να διαβάζετε!
 
Ένα κλικ μακριά ο Λάκης Παππάς στο «Στην Ποταμιά Σωπαίνει Το Κανόνι» [1965], σύνθεση των Μάνου Χατζιδάκι, Ιάκωβου Καμπανέλλη:

24/09/2025