1110. «Καλοί Άνθρωποι Σε Σκοτεινούς Καιρούς», Αρτούρο Πέρεθ - Ρεβέρτε

Για το βιβλίο «Καλοί Άνθρωποι Σε Σκοτεινούς Καιρούς» έγραψα στην εγγραφή «1106. Περί Της Οδού Τζιραίων και . . . Άλλων Βιβλίων».

Στην ίδια αυτή εγγραφή ανέφερα και το ότι απέκτησα ένα αντίτυπό του. Είχα, λοιπόν, το βιβλίο. Βρήκα χρόνο. Ολοκλήρωσα την ανάγνωσή του πριν από λίγες μέρες.

Ακόμα μία φορά το βιβλιοφιλικό μου ένστικτο επιβεβαιώθηκε. Άξιζε τον κόπο! Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για το βιβλίο και τον συγγραφέα.

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Σε καιρούς σκοτεινούς, πάντα υπήρξαν καλοί άνθρωποι που, με οδηγό τη Λογική, μόχθησαν να φέρουν στους συμπατριώτες τους τον διαφωτισμό και την πρόοδο. Και δεν ήταν λίγοι όσοι πάσχιζαν να τους εμποδίσουν».

Στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν δύο μέλη της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδημίας, ο βιβλιοθηκάριος δον Ερμογένης Μολίνα και ο ναύαρχος δον Πέδρο Θάρατε, επιφορτίστηκαν από τους συναδέλφους τους να ταξιδέψουν στο Παρίσι για να αποκτήσουν με τρόπο σχεδόν μυστικό τους 28 τόμους της Encyclopedie του Ντ’ Αλαμπέρ και του Ντιντερό, που στην Ισπανία ήταν απαγορευμένη, κανείς δεν μπορούσε να υποπτευθεί ότι οι δύο ακαδημαϊκοί θα αντιμετώπιζαν μια επικίνδυνη αλληλουχία μηχανορραφιών, ένα ταξίδι όλο αβεβαιότητες και τρομάρες, που θα τους οδηγούσε, μέσα από δρόμους γεμάτους ληστές και άβολες λοκάντες και πανδοχεία, από την πεφωτισμένη Μαδρίτη του Καρόλου Γ΄ στο Παρίσι των καφέ, των σαλονιών, των φιλοσοφικών κύκλων συζήτησης, της ελευθεριάζουσας ζωής και των πολιτικών αναταραχών τις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης. Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και χαρακτήρες, τεκμηριωμένο με μεγάλη σχολαστικότητα, συγκινητικό και σαγηνευτικό σε κάθε του σελίδα, το Καλοί άνθρωποι, σε σκοτεινούς καιρούς αφηγείται την ηρωική περιπέτεια εκείνων που, με οδηγό τους τα φώτα της Λογικής, θέλησαν ν’ αλλάξουν τον κόσμο με βιβλία, τότε που το μέλλον έσπρωχνε τις παλιές ιδέες στο περιθώριο και το άγχος της ελευθερίας έκανε εδραιωμένους θρόνους και κόσμους να παραπαίουν.

Βεβαίως στο βιβλίο το εξελληνισμένο, στον ιστότοπο του βιβλιοπωλείου της «Πολιτείας» από όπου αντέγραψα το πιο πάνω κείμενο, «Ερμογένης» εμφανίζεται, ορθώς, ως «Ερμόχενες» αλλά αυτό μικρή σημασία έχει.

Σημασία έχει ότι πρόκειται για μια γοητευτική ιστορία η οποία εξελίσσεται σε μία εποχή πειστικά και, ψυχανεμίζομαι, πιστά δοσμένη. Λεπτομερείς περιγραφές και περιγραφή λεπτομερειών που, θαρρώ, κάνουν τον αναγνώστη να βλέπει, να αισθάνεται και να συμπάσχει.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και λειτουργική η τεχνική παράθεσης εκτενών αποσπασμάτων με τα οποία ο συγγραφέας, σε πρώτο πρόσωπο, πληροφορεί τον αναγνώστη σχετικά με τα προβλήματα και τους προβληματισμούς που αντιμετώπισε κατά τη συγγραφή του έργου.

Προβλήματα και προβληματισμούς από τον προσδιορισμό της πορείας που ακολούθησαν οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος μέχρι τον εντοπισμό συγκεκριμένων χώρων δράσης και την περιγραφή τους.

Έτσι, στα αποσπάσματα αυτά δίνεται, εμμέσως, και μία σχετική βιβλιογραφία και αναφέρονται και ονόματα ανθρώπων οι οποίοι   συνέβαλλαν, με τις πληροφορίες που έδωσαν, στη συγγραφή του έργου.

Στο μυθιστόρημα ιδιαίτερα γοητευτική αναδεικνύεται η προσωπικότητα του (υπο)ναυάρχου δον Πέδρο Θάρατε ο οποίος έχει και την περιπετειούλα του με την μαντάμ Ντανσενί (το ερωτικό στοιχείο του έργου).

Τη μετάφραση του έργου, από την κα. Τιτίνα Σπερελάκη, τη βρήκα επαρκή αν και ο περίεργος εγώ βεβαίως και στάθηκα σε δύο – τρία σημεία που, πάντα κατά την άποψή μου, προβλημάτιζαν.

Βρήκα πάντως ελκυστική και επιτυχή τη χρήση της, παλιομοδίτικης κατά το διαδίκτυο,  λέξης «στάχωση», την ύπαρξη της οποίας αγνοούσα, και των παραγώγων της, αντί αυτής της «βιβλιοδεσίας».

Αναζήτηση του λήμματος «σταχώνω», στο «Λεξικό Της Ελληνικής Γλώσσας» του «Παπύρου» (Έκδοση του 2013), με οδήγησε  στη σελίδα 215 του 16^ου τόμου όπου παρατίθενται οι λέξεις: σταχώ, στάχωμα, σταχώνω, στάχωση και σταχωτής. Τα πράγματα ήταν απλούστερα στο λεξικό της «ΠΡΩΪΑΣ» στη σελίδα 2239 (στο δεύτερο τόμο) του οποίου διαβάζουμε:

Σταχώ [-όω] και σταχώνω· παρά Βυζάντ., βιβλιοδετώ χειρογράφους κώδικας και ιδία περιβάλλω αυτούς δια προστατευτικού περιβλήματος εκ δέρματος, ναστοχάρου ή ξύλου. Ουσ. στάχωσις –εως (η), βιβλιοδέτησις κώδικος· στάχωμα –ατος (το), το εκ δέρματος, ναστοχάρτου ή ξύλου περίβλημα βιβλίου. Ο βιβλιοδέτης: σταχωτής (ο).

Κατά το λεξικό του «Παπύρου» η ετυμολογία της λέξης «σταχώνω» προέρχεται από το «στάχυ(ς)» με αρχική σημασία «δένω στάχια», από όπου γενικά «δένω» και για βιβλία «βιβλιοδετώ».

Και επειδή, ως γνωστόν, η μία λέξη φέρνει την άλλη και το σταχώνω το ναστόχαρτο, ιδού (από το λεξικό της «ΠΡΩΪΑΣ» και πάλι):

Ναστόχαρτον (το)· φύλλον χάρτου χονδρόν και δύσκαμπτον, άλλως χαρτόνι.

και όποιος το είχε μαντέψει το ναστόχαρτο= χαρτόνι, εύγε του!

Εκείνο μου με έκανε να δυσφορήσω, πάντως, ήταν ο συνήθης πλέον εξοβελισμός του «γ» από το επίθετο «καινούργιος-α-ο». Σε κάθε τέτοια περίπτωση, ως συνήθως, και υπογράμμισα και σχολίασα με τα «ωχ!», «μπρρρ!» και «ουστ!» μου. 

Ομολογώ, ωστόσο, ότι εξίσου γοητευτικά «αφορά στο» ευτυχώς, δεν συνάντησα στο κείμενο αυτό.

Ας παραθέσουμε και μερικά βιογραφικά στοιχεία για τον εξαιρετικό κ. Πέρεθ - Ρεβέρτε, διότι καλές είναι οι υπερσυνδέσεις αλλά, υποθέτω, πολλοί αξιαγάπητοι του παρόντος αναγνώστες τις αγνοούν.

Αντιγράφω, λοιπόν και μέχρι ενός σημείου, από την Βικιπαίδεια:

Βιογραφία

Σπούδασε δημοσιογραφία και στα τρία πρώτα χρόνια της σχολής σπούδασε παράλληλα και πολιτικές επιστήμες. Δούλεψε ως πολεμικός ανταποκριτής για 21 χρόνια (1973-1994), πρώτα στο Diario Pueblo (όπου παρέμεινε 12 χρόνια) και έπειτα στη Ισπανική Τηλεόραση. Το 1977, κατά την διάρκεια της παραμονής του στο Diario Pueblo και μαζί με τον συνάδελφό του, Βιθέντε Ταλόν, ίδρυσε το περιοδικό Defensa, που βγήκε στα περίπτερα τον Απρίλιο του 1978. Υπήρξε αρχισυντάκτης του περιοδικού αυτού μέχρι που οι υποχρεώσεις του ως ανταποκριτής τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει τις εκδόσεις.

Με το κλείσιμο του Diario Pueblo, δούλεψε ως δημοσιογράφος για την Ισπανική Τηλεόραση για εννέα χρόνια, μέχρι το 1994. Στις αρχές του της δεκαετίας του 90 και για πέντε χρόνια, παρουσίασε στο Εθνικό Ραδιόφωνο της Ισπανίας το βραβευμένο La ley de la calle, βραδινό ραδιοφωνικό πρόγραμμα που έπαιρνε συνεντεύξεις από περιθωριακά άτομα και εγκληματίες.^[1] Για μερικούς μήνες μεταξύ 1993 και 1994, παρουσίασε στην Ισπανική Τηλεόραση το Código Uno, πρόγραμμα-ριάλιτι όπου, σε συνεργασία με την Μάιτε Πασκουάλ, ανέλυε περιπτώσεις εγκλημάτων στην Ισπανία. Μετά από μερικούς μήνες προβολής και με αφορμή την παρουσίαση της δολοφονίας μιας ανήλικης, ο Πέρεθ-Ρεβέρτε παραιτήθηκε δημόσια από το πρόγραμμα πραγματοποιώντας ηχηρές δηλώσεις («περιέχει σκουπίδια», δήλωσε σε ένα συνέδριο).^[2]

Όπως εξέφρασε στο Territorio comanche (κυριολεκτικά, Περιοχή Comanche), αποχαιρέτησε αηδιασμένος εξαιτίας της έλλειψης πόρων και της πολιτικοποίησης της τηλεόρασης. Ως πολεμικός ανταποκριτής κάλυψε ένοπλες συγκρούσεις στην Κύπρο, τον Λίβανο, την Ερυθραία, τη Σαχάρα, τα Νησιά Φώκλαντ, το Ελ Σαλβαδόρ, τη Νικαράγουα, το Τσαντ, τη Λιβύη, το Σουδάν, τη Μοζαμβίκη, την Ανγκόλα, τον Περσικό Κόλπο, την Κροατία και τη Βοσνία, μεταξύ άλλων. Μια εμπειρία που τον σημάδεψε υπήρξε ο πόλεμος της Ερυθραίας, όπου παρέμεινε άφαντος αρκετούς μήνες και κατάφερε να επιζήσει μόλις και μετά βίας χάρη σε φίλους τους αντάρτες. Σε αυτή την περίπτωση αναγκάστηκε να κάνει χρήση όπλων για να υπερασπιστεί την ζωή του.^[3]

Άρχισε την καριέρα του μυθιστοριογράφου το 1986 με τη δημοσίευση του Ο δάσκαλος της ξιφασκίας, αν και είχε ήδη δημοσιεύσει, με αρκετή επιτυχία, το μυθιστόρημα El húsar ('Ο Ουσάρος') . Το 1994 εγκατέλειψε το επάγγελμα του ρεπόρτερ και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη λογοτεχνία. Από το 1991 είναι αρθρογράφος στο κυριακάτικο παράρτημα El Semanal. Μέχρι τώρα έχει δημοσιεύσει δεκαοχτώ μυθιστορήματα και διάφορες συλλογές άρθρων. Τα μυθιστορήματα Ο δάσκαλος της ξιφασκίας, Ο πίνακας της Φλάνδρας και Η λέσχη Δουμάς έχουν μεταφερθεί στον κινηματόγραφο με επιτυχία, και το τελευταίο με τίτλο Η ένατη πύλη, από τον Ρομάν Πολάνσκι. Έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας της Ισπανίας τον Ιουνίου του 2003, που παρέμενε κενή μετά από τον θάνατο του φιλόλογου Μανουέλ Αλβάρ.

Το 2006 προβλήθηκε η ταινία Capitán Alatriste, του σκηνοθέτη Αγκουστίν Ντίαθ Γιάνιες, βασισμένη στη σειρά μυθιστορημάτων του τού λοχαγού Αλατρίστε και το 2007 Ο ναυτικός χάρτης, του Ιμάνολ Ουρίβε.

Ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε είναι ο επίτιμος διδάκτωρ του Πολυτεχνείου της Καρθαγένης από τις 18 Φεβρουαρίου 2004.

Τη γυναίκα του τη λένε Μπλάνκα και έχει μία κόρη, την Καρλότα, που βοήθησε στο βιβλίο Ο λοχαγός Αλατρίστε. Ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε είναι και ευγενής. Ο βασιλιάς Χαβιέρ Α' του Ρεντόντα τον έχρισε Δούκα του Κόρσου και Βασιλικό Δάσκαλο της Ξιφασκίας του Βασίλειο της Ρεντόντας.

Λογοτεχνία

Ταξιδιώτης, βιβλιόφιλος, θαλασσοπόρος και μελετητής της ηρωικής ισπανικής παράδοσης, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε ξεκίνησε να γράφει εμπορικές επιτυχίες, όπως Ο πίνακας της Φλάνδρας, και έπαιξε με το ιστορικό μυθιστόρημα και το θρίλερ σε βιβλία όπως Ο δάσκαλος της ξιφασκίας και Η λέσχη Δουμάς.

Η εμπειρία του ως πολεμικός ρεπόρτερ και λάτρης της δράσης αποτυπώνεται σιγά σιγά στα βιβλία Territorio Comanche και Ο ζωγράφος των μαχών, μέσα από θέματα όπως η κούραση του ήρωα, η περιπέτεια, η φιλία, το ταξίδι ως κίνδυνος, ο θάνατος ως τελευταίο ταξίδι και ο πολιτισμός και η μνήμη ως μοναδική σωτηρία που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε την πραγματικότητα, να υποφέρουμε τον πόνο, να μάθουμε ποιοι είμαστε και τι είναι ο κόσμος.

Σύμφωνα με τον Πέρεθ-Ρεβέρτε, η βιαιότητα είναι υπαρξιακό σύμβολο του παράλογου, που μας υποχρεώνει να προσδιοριστούμε ηθικά σ' όλη μας την ασάφεια και να υιοθετήσουμε μία στάση του κόσμου αναγκαστικά απαισιόδοξη. Η άποψή του για την ύπαρξη είναι απαισιόδοξη. Ο Πέρεθ-Ρεβέρτε αποστρέφεται τον χριστιανικό ανθρωπισμό και πιστεύει ότι η ειδωλολατρική φιλοσοφία έχει μια πιο συγκεκριμένη και απάνθρωπη όψη του κόσμου.

Παραθέτω, εδώ, τη σχετική υπερσύνδεση για όσους ενδιαφέρονται να συνεχίσουν την ανάγνωση. . .

Ομολογώ ότι, διαβάζοντας, εκ των υστέρων, το σχετικό άρθρο για τον συγγραφέα στην έκδοση της Βικιπαίδειας στα Αγγλικά διαπίστωσα ότι η Ελληνική έκδοση δεν είναι και ότι το καλύτερο. Για παράδειγμα ο αναφερόμενος τίτλος ευγενείας του συγγραφέα δεν είναι τίποτα άλλο παρά παρά μία "παραχώρηση" του φίλου του και συγγραφέα Χαβιέ Μαρίας. "He is a friend of Javier Marías, who presented Pérez-Reverte with the title of Duke of Corso of the Kingdom of Redonda micro nation", κατά την έκδοση στα Αγγλικά. Στο σχετικό άρθρο δεν λείπουν και οι αναφορές για περιπτώσεις λογοκλοπής που με εξέπληξαν δυσάρεστα. Για όσους, λοιπόν, ενδιαφέρονται ο υπερσύνδεσμος για την αποκαλυπτικό σχετικό άρθρο βρίσκεται εδώ.

Αναζήτηση στον ιστότοπο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (http://www.biblionet.gr/http://www.biblionet.gr/) και πειραματισμός όσον αφορά το πώς ακριβώς έχει καταχωριστεί το όνομα του συγγραφέα (Perez – Reverte, Arturo, τελικά) οδήγησε σε ένα κατάλογο δεκαεπτά βιβλίων του που έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά (με κάποια από αυτά εξαντλημένα).

Μετά από μία τόσο επιτυχή, αν και ομολογώ καθυστερημένη, πρώτη γνωριμία με τον κ. Πέρεζ - Ρεβέρτε το μόνο σίγουρο είναι ότι η βιβλιοθήκη (αθροιστικός όρος) της Τ47 σε λίγο θα φιλοξενεί και αντίτυπα και άλλων έργων του.

Για όσους ενδιαφέρονται ο κατάλογος των δέκα επτά μεταφρασμένων βιβλίων του συγγραφέα μας υπάρχει εδώ.

Ένα κλικ μακριά “De Corazon A Corazon” με τον Roberto Carlos:

12/05/2017