Καπίτων. Έχει ταυτιστεί με τον ομώνυμο επικό
ποιητή που έζησε στην Αλεξάνδρεια το 2ο αιώνα μ.Χ.
Αυτό
και μόνο.
Ό,τι
έχω ανεβάσει, στο παρόν, για την Παλατινή Ανθολογία εδώ.
Το δεύτερο:
CCCCXVIII
Les jeunes femmes qui ne veulent point paroîtrecoquettesetleshommesd'unâgeavancéquineveulentpasêtreridiculesne doiventjamaisparlerdel'amourcommed'unechoseoùilspuissentavoirpart.
418
Οι
νεαρές που δεν επιθυμούν να θεωρούνται φιλάρεσκες και οι προχωρημένης ηλικίας κύριοι
που δεν θέλουν να γίνονται γελοίοι, δεν θα ‘πρεπε ποτέ να αναφέρονται στον
έρωτα σαν να είναι κάτι στο οποίο θα μπορούσαν να λάβουν μέρος.
Εχθές,
προσπαθώντας, ματαίως βεβαίως, να βάλω σε τάξη το, ηλεκτρονικό, σύμπαν του Η/Υ
της Χ22 έπεσα πάνω σε ένα αρχείο, κατεβασμένο από το διαδίκτυο, με τίτλο ΠΑΛΑΤΙΝΗ
ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟ 5ο.DOCX.
Βεβαίως, ως συνήθως, δεν απλώς το είχα κατεβάσει αλλά και το δεόντως είχα
περιποιηθεί. Πρόσθεσα αριθμούς σελίδων, πρόσεξα τη σελιδοποίηση και χρησιμοποίησα
χρώμα και έντονη γραφή για τις επικεφαλίδες των επιγραμμάτων.
Έχω, το ομολογώ, ένα απίθανο ταλέντο να χάνω χρόνο για πράγματα τα οποία η
πλειονότητα τα θεωρεί επουσιώδη (και μάλλον είναι). Κάπου, λοιπόν, την ιστορία
με τις επικεφαλίδες δεν την είχα ολοκληρώσει και καταπιάστηκα να χρωματίζω και
να “εντονοποιώ”.
Και όπως το έπραττα όλο και κάτι χάλαγε στη σελιδοποίηση (π.χ. επικεφαλίδες
νέτες –σκέτες στο τέλος της σελίδας) και . . . πάλι απ’ την αρχή! Μιλάμε για 62
σελίδες και 310 επιγράμματα.
Όπως, λοιπόν, “έτρεχα” τα επιγράμματα
ένα – ένα ξεχώρισα κάποια με σκοπό να τα ανεβάσω στο παρόν e-ημερολόγιο.
Ένα από αυτά ήταν και το που ακολουθεί:
Σήμερα καταπιάστηκα να το μεταφράσω, δίχως τα “χαρτιά” μου και
μια σύνδεση στο διαδίκτυο που σερνότανε. Δεν κατάφερα να βρω καμία ερμηνεία για
το “παρεοῦσα” ή / και
για το “ἀπάμυνον” που ήταν
οι δύο λέξεις που, κυρίως, με δυσκόλευαν. Για την πρώτη υποψιαζόμουν, βεβαίως,
το “παρούσα” ενώ για τη
δεύτερη, πέραν της αρνητικής της, προφανώς, έννοιας δεν είχα ιδέα.
Βρήκα, ωστόσο, μια μετάφραση του επιγράμματος στα Αγγλικά. Την ακόλουθη:
Lamp, Heraclea swore by you three times in your
presence that
she would come, and she hasn’t come. Lamp, if you are
a god,
punish the deceitful girl: whenever she has a lover
inside, playing,
go out, and provide them no more light.
Από την μετάφραση αυτή βεβαιώθηκα για την μετάφραση του “παρεοῦσα” ως “παρούσα” και
δανείστηκα το “τιμώρησε” για το “ἀπάμυνον”.
Κατάληξα, λοιπόν, στην πιο κάτω μετάφραση:
Λύχνε, μπροστά σου τρεις φορές ορκίστηκε η Ηράκλεια
ότι θα έλθει και δεν ήλθε∙ λύχνε, εσύ, αν είσαι θεός την άτιμη τιμώρησε∙ όταν
εραστή έχει μέσα και παίζει,
αποσβήσου και μην παρέχεις πλέον φως.
Για να μην μείνετε όμως με
αυτή μου την, έτσι κι αλλιώς, ερασιτεχνική μετάφραση παραθέτω, και αυτή:
Λύχνε, τρεις
φορές η Ηράκλεια εδώ μπροστά σου ορκίστηκε
ότι θα έρθει
και δεν ήρθε. Λύχνε, αν είσαι εσύ θεός
την πανούργα
εμπόδισε· όταν μέσα στο σπίτι με εραστή
ερωτοτροπεί,
σβήσε και μην φωτίζεις πια.
Μετάφραση από το εξαιρετικό
βιβλίο του Ιωάννη Σ. Νάστου “ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΟΥ
ΤΟΥ ΣΑΜΙΟΥ - ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ” (Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, 2006, ISBN:
960-7970-30-6).
Να σημειωθεί ότι τη μετάφραση, στη σελίδα 91, ακολουθούν 11 σελίδες
φιλολογικών σχολίων, μέχρι τη σελίδα 102!
Όσο για το “παρεοῦσα”, και όπως
αναφέρεται στα πιο πάνω σχόλια, αυτό αποτελεί επικό τύπο μετοχής του “πάρειμι” (ειμί)
και έχει εγείρει πολλές αμφισβητήσεις για τη θέση του στο συγκεκριμένο
επίγραμμα.
Για όσους, τώρα, τα καταφέρανε και φτάσανε μέχρι εδώ, και με τις ευκολίες
του διαδικτύου, έχουμε:
Ολοκλήρωσα, λίγες μέρες πριν, την ανάγνωση του ενδιαφέροντος βιβλίου της Μάρως Δούκα “τίποτα δεν
χαρίζεται”. Στο
Κεφάλαιο “Κιβωτός μνήμης και ευθύνης” (σελ. 216), το οποίο αναφέρεται στον Παύλο Ζάννα, υπογράμμισα την τελευταία πρόταση:
Πάρε τη λέξη
μου, δώσε μου το χέρι σου.
Πρόκειται για στίχο του Ανδρέα
Εμπειρίκου ο
οποίος, όπως μου αποκάλυψε το πάνσοφο
διαδίκτυο, προέρχεται από την ενότητα:
Ομολογώ ότι στη βιβλιοθήκη μου υπάρχει ένα αντίτυπο της ποιητικής αυτής
συλλογής αλλά ο συγκεκριμένος, εξαιρετικός κατά την άποψή μου, στίχος δεν
βρισκόταν στο θησαυροφυλάκιο μου της μνήμης.
Το αντίτυπο της Ενδοχώρας που έχω στην κατοχή μου το αγόρασα στη Βέροια, όταν
υπηρετούσα στο Β΄ Σώμα Στρατού, το Σάββατο 3 Απριλίου 1982 με 150 ταπεινές
δραχμούλες (από το “πειραματικό εργαστήρι βέροιας”). Πρόκειται για έκδοση του
1974 του εκδοτικού οίκου “ΠΛΕΙΑΣ” και η ποιότητα του αντιτύπου που έχω στα
χέρια μου δεν είναι και ότι το καλύτερο.
Όπως και να έχει έπιασα το βιβλίο στα χέρια μου και το ξεφύλλισα ένας Θεός
γνωρίζει πόσα χρόνια μετά την προηγούμενη φορά. Υπήρχε μια εποχή που συνήθιζα
να πλαισιώνω τα ποιήματα που διάβαζα και μου άρεσαν, ή και κάποια άλλα μερικές
φορές, προκειμένου οι τυπωμένες σελίδες να αποκτούν, θα έλεγα, χρώμα.
Περισσότερα από δέκα ποιήματα της Ενδοχώρας, λοιπόν, στο συγκεκριμένο αντίτυπο, είναι πλαισιωμένα με
διάφορους τρόπους. Ένα από αυτά είναι και το εμφανιζόμενο παραπλεύρως.
Ξεφύλλισα, αναθυμήθηκα, αισθάνθηκα, χάρηκα ακόμα μία φορά την ποίηση του Ανδρέα
Εμπειρίκου.
Για την ακρίβεια, ο στίχος που προκάλεσε την παρούσα εγγραφή στο αντίτυπό
μου εμφανίζεται ως:
18
Πάρε την λέξι
μου. Δώσε μου το χέρι σου.
Ακολουθεί το ποίημα “Αφρός”, από την ενότητα “Τα κάστρα του ανέμου” (1934):
ΑΦΡΟΣ
Είναι οι πόθοι
μιναρέδες στυλωμένοι
Λάμψεις του
μουεζίνη στην κορφή τους
Φωτοβολίδες των
κραυγών της οικουμένης
Πυγολαμπίδες σε
συρτάρια κορασίδων
Που κατοικούν
σε ακρογιαλιές μέσα σ’ επαύλεις
Και τρέχουν με
ποδήλατα σε κήπους
Άλλες γυμνές
άλλες ημίγυμνες κι άλλες φορώντας
Φορέματα με
φραμπαλάδες και μποτίνια
Που στίλβουν
την ημέρα και την νύχτα
Όπως τα στήθη
τους την ώρα που βουτάνε
Μεσ’ στον αφρό
της θάλασσας.
ΈνακλικμακριάοLuther Ingram τραγουδά“If Loving You Is Wrong I Don’t Want To Be Right”: