0771. το δίκιο είναι ζόρικο πολύ

Την Πέμπτη, 9 Ιουνίου 2011, δεν ολοκλήρωσα μόνο την ανάγνωση του βιβλίου “Είσοδος Κινδύνου” αλλά και αυτή του τελευταίου βιβλίου της Μάρως Δούκα. Πρόκειται για το μυθιστόρημα “το δίκιο είναι ζόρικο πολύ”. Μυθιστόρημα 567 σελίδων των εκδόσεων Πατάκη με πρώτη έκδοση τον Οκτώβριο του 2010 (σε 5.000 αντίτυπα) με ISBN 978-960-16-3789-1 και ονομαστικό κόστος 21,50 ευρώ. Αγόρασα ένα αντίτυπο του έργου αυτού την 21/10/2010, ξεκίνησα την ανάγνωσή του το Σάββατο, 2 Απριλίου 2011, εδώ, στο υπόγειο της Τ47, και την ολοκλήρωσα την 9/6/2011, όπως ήδη ανέφερα, στη βεράντα της Α29.

Το μυθιστόρημα αφορά τη γερμανική κατοχή στα Χανιά και ιδιαίτερα την παράτασή της μέχρι τον Μάιο του 1945 αλλά και την αγγλογερμανική κατοχή που ακολούθησε για δυο μήνες περίπου, έως τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς.

Η πλοκή χτίζεται πάνω στην προσπάθεια της εγγονής του κατάκοιτου και ετοιμοθάνατου γιατρού, και πρώην βουλευτή Χανίων, Κριαρά να πληροφορηθεί την αλήθεια για τα πώς και τα τι της γερμανικής κατοχής της πόλης των Χανίων. Προσπάθεια που ξεκινά με την πρόσβαση που αποκτά στο χειρόγραφο ημερολόγιο και τις σημειώσεις του παππού της.

Δύσκολο ανάγνωσμα με πυκνή γραφή, όπως όλα τα βιβλία της συγγραφέως που έχω διαβάσει, που απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη για να μη χαθεί μέσα στον καταιγιστικό όγκο πληροφοριών που παρατίθενται και χάσει το νήμα της πλοκής και της αφήγησης. Όπως και να έχει θαυμάζω τη συγγραφέα για τον όγκο των πληροφοριών που έχει επεξεργαστεί και παραθέτει έστω και αν σε κάποια σημεία αισθάνθηκα να κουράζομαι και να πνίγομαι από τον βομβαρδισμό ονομάτων και τοπωνυμιών. Υποθέτω ότι ένας Κρητικός, και πολύ περισσότερο ένας Χανιώτης, θα αισθανότανε πολύ πιο άνετα με όλα αυτά.

Το κείμενο που ακολουθεί, και προηγείται του Πρώτου Κεφαλαίου του βιβλίου, είναι αποκαλυπτικό για το πώς οριοθετεί, αν κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί, η συγγραφέας το έργο της αυτό:

Αυτονόητο ότι οι κεντρικοί ήρωες του βιβλίου είναι πρόσωπα φανταστικά. Όταν οι φανταστικοί ήρωες διασταυρώνονται με πρόσωπα για τα οποία έχει μιλήσει η Ιστορία, αναπόφευκτα το φανταστικό συμπλέκεται με το πραγματικό. Στην αποτύπωση των ιστορικών γεγονότων η επινοημένη αφήγηση ακολουθεί με ακρίβεια και συνέπεια τις πολύμορφες γραπτές πηγές, τις οποίες συχνά ενσωματώνει στη ροή της. Ως προς τη συγγραφική προθετικότητα, τα ιστορικά γεγονότα, αναπόσπαστα της βαθύτερης αιτίας του βιβλίου δεν ανασύρονται για να υπηρετήσουν τη μυθοπλασία αλλά για να την εκθέσουν, διεκδικώντας διαβρωτικά τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο. Και κάτι ακόμη: Το μυθιστόρημα Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ, παρά την αυτοτέλεια και αυθυπαρξία του, θα μπορούσε να είναι το δεύτερο βιβλίο μιας τριλογίας εν εξελίξει, με πρώτο βιβλίο το Αθώοι και φταίχτες. . .

Παραθέτω επίσης ένα απόσπασμα από το βιβλίο που μου έκανε εντύπωση και με άγγιξε βαθιά (και ελπίζω, και πάλι, να μη με μηνήσουν που δεν την γραπτή τους άδεια πήρα…). Στη σελίδα 154 (Ηχώ από πέρα – Κεφάλαιο τέταρτο), λοιπόν, διαβάζω:

Αλλ’ ο δικός μου Στέφανος, σχεδόν χαρούμενος, ανεβασμένος σ’ ένα δέντρο στην Πλατεία Δικαστηρίου, ακούει την ομιλία του διορισμένου Πασσαδάκη απ’ το μπαλκόνι. Και δίπλα του ένας πάπαρδος με χαϊμαλιά και χρυσοσταυρούς. Κι ανάμεσά τους αγέλαστοι, ατσαλάκωτοι οι Γερμανοί. Και κάτω στην πλατεία κόσμος πολύς, πεινασμένος και ψειριασμένος. Κι άρχισε να βγάζει λόγο ο Πασσαδάκης. Να μη βαρούνε τους Γερμανούς, τους έλεγε. Να μη βοηθούνε το αντάρτικο. Και άλλα πολλά. Κι εκεί που έλεγε τις παπάρες του ο γερμανόψυχος, άρχισε σαν ψίθυρος και μετά να δυναμώνει και να υψώνεται: Ψωμάκι-λαδάκι, πεινούμε, κύριε Πασσαδάκη! Ο κύριος Πασσαδάκης εκεί, στο ωραίο πέτρινο μπαλκόνι, κοντούλης και ασχημούλης, συνέχιζε την ομιλία του ατάραχος. Ψωμάκι-λαδάκι, πεινούμε, κύριε Πασσαδάκη! Αντιβούιζε η πλατεία. Όπου παίρνει αμέσως τον λόγο ο βροντόφωνος πάπαρδος. Καλά παιδιά μου, το ξέρω πως πεινάτε, μα μην πειράζετε τους Γερμανούς. Και τότε ακούστηκε η φωνή: Στο διάολο κι εσύ κι οι Γερμανοί.

Αυτό το: “Ψωμάκι-λαδάκι, πεινούμε, κύριε Πασσαδάκη!” μου έχει μείνει.

Τι απόμεινε από την ανάγνωση αυτού του μυθιστορήματος (πέρα από την ευχαρίστηση της ανάγνωσης των στρωτών Ελληνικών του και των ιστορικών γνώσεων που αποκτήθηκαν); Πίκρα και οργή. Πίκρα για το τόσο αίμα και τον ιδρώτα που χύθηκε δίχως το αναμενόμενο αποτέλεσμα και οργή για το πώς μια ζωή οι κατέχοντες την εξουσία στην πατρίδα μας είναι μικρόψυχοι, κατώτεροι των περιστάσεων και ξεπουλημένοι.

Αν θέλετε, λοιπόν, να διαβάσετε ένα βιβλίο για το οποίο θα απαιτηθεί η συγκέντρωση και προσοχή σας με ανταμοιβή την ευχαρίστηση της ανάγνωσής του αλλά και γνώσεις, σκέψεις και συναισθήματα αποκτήστε ένα αντίτυπο του μυθιστορήματος “το δίκιο είναι ζόρικο πολύ” και διαβάστε το!

Κλείνοντας την εγγραφή αυτή ανάγκη να γράψω πόσο τυχερός αισθάνομαι που άνθρωποι σαν τη Μάρω Δούκα είναι συγκαιρινοί μου και γράφουν στα Ελληνικά. Να έχει την υγεία της να μελετά, να γράφει και να μας χαρίζει των κόπων της τους καρπούς.

Να είσαστε Όλες και Όλοι Καλά!

Ένα κλικ μακριά: Χαΐνηδες και “Παντιγιέρα”.

14/06/2011